Filosofen vergeten de rest van de wereld

Het aanbod van de Nederlandse universiteiten is te veel gericht op westerse filosofie. Dat zegt MA-studente filosofie Joke van der Ven. Hoe zit dat in Tilburg?

De filosofiestudente kaart een interessant punt aan. Waarom staan er bijna uitsluitend West-Europese en Noord-Amerikaanse filosofen op het programma? Van der Ven: “Alsof er in de rest van de wereld niet filosofisch gedacht wordt, alsof dat denken er niet toe doet.” Ze vroeg het aan vijf decanen en/of opleidingsdirecteuren van Nederlandse universiteiten. Die blijken het zelf ook niet te weten. “Als studenten ons vragen waarom wij geen niet-westerse filosofie op het programma hebben, moeten we een helder antwoord kunnen geven. Dat hebben we niet.” Aldus dr. Jeroen Linssen, onderwijsdirecteur in Nijmegen.

Joke van der Ven onderzocht de curricula van acht universiteiten (waaronder Tilburg University) voor haar master filosofie in Groningen. Nu roept ze studenten op hun docenten dezelfde vraag te stellen: waarom? Daarvoor maakte ze ook een Facebookpagina aan.

Wijsbegeerte in Tilburg
Hebben ze in Tilburg wel een antwoord? Univers deed navraag bij Bert van de Ven, opleidingsvoorzitter wijsbegeerte in Tilburg. Hij geeft twee antwoorden op de waarom-vraag. “Eén: je moet keuzes maken. Tilburg gaat voor de westerse wijsbegeerte, maar de focus zou ook kunnen liggen op oosterse filosofie. Daar is niets op tegen, maar dat is niet de keuze die we gemaakt hebben.” Hoe bewust is die keuze genomen? “Niet,” zegt Van de Ven, “net als muziek is filosofie verankerd in de lokale cultuur. Filosofie heeft een institutionele en culturele inbedding in de westerse wereld. Dat verklaart de dominantie, net als die van de klassieke muziek op onze conversatoria.” Bovendien: “Aangezien een gedegen opleiding in de westerse wijsbegeerte al vrij omvattend is, hebben we ons hierop toegelegd.”

Twee: “De westerse filosofie sluit dus aan bij onze culturele tradities, en ook bij de ontwikkeling van een democratische rechtsstaat en de wetenschap die zo kenmerkend zijn voor de westerse wereld. Wat die westerse wereld is, kan niet begrepen worden zonder een grondige kennis van haar filosofische wortels.”

Beperking
Is de keuze voor de westerse filosofie een beperking? Van de Ven: “In letterlijke zin wel. We behandelen immers niet alle wijsgerige tradities. We sluiten maar in beperkte mate aan bij niet-westerse filosofie. Deze wordt meestal genoemd in verband met haar invloed op bijvoorbeeld Schopenhauer en Heidegger.” Maar vergeet je dan ook gelijk de rest van de wereld? Van de Ven meent van niet: “Juist in de traditie van de westerse wijsbegeerte wordt nagedacht over bijvoorbeeld de betekenis van globalisering en rechtvaardigheid, over de relatie tussen culturen en kosmopolitisch burgerschap.”

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.