Het wetenschaps-bedrijf van Dagobert en Donald Duck

Wetenschappers zijn te veel tijd kwijt met het aanvragen van onderzoeksbeurzen. Het is volgens velen een onrechtvaardig en ontmoedigend systeem. De kans op succes is klein, en een selecte groep (‘de Dagobert Ducks van de wetenschap’) gaat er met het grote geld vandoor. Dat schrijft de Volkskrant.

Sommige wetenschappers krijgen honderd keer meer geld dan anderen. Er wordt gesproken over het ‘matteüseffect’: de rijken worden rijker. Terwijl Dagobert in zijn overvolle pakhuis zwemt en de geldkraan altijd open staat, is Donald de eeuwige pechvogel. Of, om de vergelijking door te trekken: de relatief onbekende wetenschapper die het met de restjes moet doen. In een grafiek ziet dat er zo uit: “Links zit een extreem hoge beginpiek die gemakkelijk tot in de tientallen miljoenen per persoon reikt. De piek rust op een schier eindeloos laagland waar een miljoen euro per persoon per wetenschappelijke carrière eigenlijk al heel wat is.”

Nuance: niet al het geld gaat zonder meer naar die paar personen die op papier tientallen miljoenen binnenslepen. Want de bedragen worden weliswaar aan de aanvragers toegekend, in werkelijkheid zitten er bijvoorbeeld vaak consortiums van onderzoeksgroepen achter. Het vele geld wordt dus onderling verdeeld. Dat doet overigens niets af aan het grote aantal onderzoekers dat weinig succes heeft met onderzoeksaanvragen en het met heel wat minder moet doen.

De Volkskrant ondervroeg 500 academici en maakte een lijst op van de veelverdieners in de wetenschap over de periode 2004-2014. Wetenschappers zijn naar eigen schatting per jaar twintig werkdagen bezig met het schrijven van onderzoeksvoorstellen. Neem je de afgewezen voorstellen mee, dan komt dat uit op honderd werkdagen per gehonoreerd voorstel. 62% van de ondervraagde academici vindt dat te veel. Twee derde schat de slaagkans van een aanvraag in tussen de 1% en 15%. Dat staat in schril contrast met een bewering als die van fysicus Theo Rasing in Nijmegen. Hij stelt dat ongeveer de helft van zijn aanvragen gehonoreerd wordt. Rasing staat met 30,6 miljoen euro op plaats twee in de lijst veelverdieners.

In de top van 73 veelverdieners staat maar één wetenschapper van Tilburg University: Marcel Das, directeur van CentERdata. Volgens de schatting van de Volkskrant haalde Das in tien jaar tijd 15,4 miljoen euro op. Dat kan meer zijn: de lijst geeft meer een indruk dan dat het een exacte rangorde is. Want exacte data over wie wat krijgt, zijn er niet. Sommige geldstromen zijn wel helder, anderen niet. Het blijft een calculated guess.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.