Geplet door een Albert Heijn-hek
Het was maar een klein berichtje in de krant: vrouw (77) dood na omvallen hek Albert Heijn. Een bejaarde vrouw liep zondagochtend rond tien uur langs het Albert Heijn-filiaal aan de Jan Heijnstraat in Tilburg toen ze werd geplet door een hekwerk. Het viel zomaar omver, bovenop de nietsvermoedende passant. Met spoed werd de vrouw naar het ziekenhuis gebracht waar ze uiteindelijk aan haar verwondingen overleed.
Terwijl ik het artikel las moest ik denken aan een scène uit de novelle De vreemdeling van de Franse schrijver Albert Camus. Daarin stuit de hoofdpersoon, Meursault, ook op een vreemd krantenartikel. Hij leest hoe een man per ongeluk is vermoord door zijn moeder en zus. Na 25 jaar afwezigheid komt hij aan in het hotel dat door hen wordt gerund. Omdat ze hem niet herkennen besluit de man voor de grap een kamer te nemen en zich de volgende dag kenbaar te maken. Zover komt het niet. ’s Nachts vermoorden en beroven de twee vrouwen hem. Wanneer ze achter de identiteit van de man komen plegen ze zelfmoord.
Wanneer Meursault het artikel heeft gelezen, denkt hij: ‘Aan de ene kant leek het onwaarschijnlijk, maar aan de andere kant was het volkomen natuurlijk.’
Dat leek me ook nu een gepaste reactie. De bizarre dood van de bejaarde vrouw bleef in mijn hoofd rondzoemen omdat die onwaarschijnlijk én natuurlijk is. Meestal wordt het nieuws in de krant of op het journaal zo snel mogelijk dichtgetimmerd. Er gebeurt iets, een leger commentatoren stort zich erop, zoekt de bijpassende verklaring, en zodra die is gevonden wordt het onderwerp opgeborgen. We willen niet langer alleen weten wat er gebeurt, we willen ook weten waarom. Oorzaken aanwijzen is een instinct geworden: ‘Het komt door de linkse politiek.’ Of: ‘Het komt door de Marokkanen.’ Of: ‘Het komt door de graaicultuur.’ Zo begrijpen we de wereld beter. Daarnaast ruimt het natuurlijk lekker op. Want wat kan worden verklaard, beheersen we. En dat zorgt weer voor een goede nachtrust.
Maar het omgevallen hek, daar valt weinig commentaar op te geven. Ja goed, er had een steviger exemplaar moeten staan, natuurlijk. Maar dan nog: hoe groot is de kans dat je op een rustige zondagochtend wordt geveld door het hekwerk van je favoriete buurtsuper? Waarom gebeuren dat soort dingen in godsnaam? Hoe je er ook over nadenkt, het blijft een onwaarschijnlijk verhaal. Een groot vraagteken. Blijkbaar kan niet alles worden dichtgetimmerd. Het artikel herinnert eraan dat niets natuurlijker is dan het toeval. En het toeval, daar kun je een heel leger aan kranten en experts op laten schieten, maar het zal zich nooit laten grijpen.
Het stukje telde 183 woorden. Na die 183 woorden voelde ik me verrassend klein. Mensen kunnen meer verklaren dan ooit tevoren. Maar zolang een hek van een Albert Heijn-filiaal je zomaar van de aardbodem kan vegen, blijven we nietige wezentjes.
Bart Smout is redacteur bij Univers.
Advertentie.
