Big Data vertellen hoe het leven werkt
Honderd jaar geleden bedacht Sigmund Freud in zijn eentje een nieuwe wetenschap: de psycho-analyse. Hoogleraar Alex Pentland van het MIT doet nu hetzelfde. Hij lanceert de ‘sociale natuurkunde’. “Samenwerking was altijd verdomde moeilijk om te meten. Dat is nu anders.”
Pentland is één van ’s werelds meest geciteerde computerwetenschappers en wordt geroemd als ‘Vormgever van 21e eeuw’. Hij adviseert topbedrijven (Google, Telefonica) en de hoogste politieke organen (de VN) over het vergaren, beveiligen en gebruiken van data. Dagblad Trouw interviewde Pentland en vroeg wat hij zelf het veelbelovendste inzicht vindt in ‘zijn’ sociale natuurkunde. “Dat innovatie een collectief proces blijkt te zijn van heel gewone mensen. Bedrijven worden creatiever en innovatiever door ze zo vorm te geven dat het groepsproces optimaal kan verlopen. De formules daarvoor halen we uit de echte wereld door Big Data te analyseren.”
Voer voor de traditionele wetenschap
De dikke stam van de sociale wetenschappen heeft er dus weer een nieuwe tak bij. Het laboratorium van Alex Pentland is de echte wereld. Proefpersonen zijn we allemaal, met dank aan Big Data. Sociale natuurkunde koppelt glasharde statistiek aan het grenzeloze gefreewheel van mensen op sociale media. Hoewel ‘Social Big Data’ dankzij NSA in een kwaad daglicht staat, blijft Pentland er een warm pleitbezorger van. De miljoenen geanonimiseerde ‘digitale broodkruimels’ die we met zijn allen achterlaten kunnen onze wereld mooier maken.
Op basis van zijn onderzoek zet Pentland vraagtekens bij enkele traditionele opvattingen uit de economie. Bijvoorbeeld het geloof in de vrije markt. “Er wordt vaak gesuggereerd dat het met vrijemarktwerking altijd vanzelf goed komt. In het echt zijn samenwerking en uitwisseling een veel adequatere verklaring voor hoe het er in de economie aan toegaat dan rivaliteit en concurrentie. Mensen zijn geen egoïstische, zelfsturende wezens. Ze worden gedreven door normen die tot stand komen in het sociale leven.”
Pentland kijkt trouwens ook in de eigen keuken. De sociale wetenschappen hebben een ‘bedenkelijk imago’: talloze meningen staan naast elkaar en iedereen mag zijn eigen zegje doen. “Je kon nooit iets hard maken (…). Maar wij tappen uit een ander vaatje. Sociale natuurkunde baseert zich bij het zoeken van verbanden op heel veel feiten. Dat is echt een omwenteling.” Pentland noemt een voorbeeld. “Neem bestuursvraagstukken. Bij twijfel is er al gauw een zucht naar een charismatische leider. Maar de data laten zien dat goede ideeën collectief zijn en van onderop komen. Daarop moet je dus je organisaties ontwerpen.”
Advertentie.
