Opinie: Universiteit heeft échte medezeggenschap nodig

Opinie: Universiteit heeft échte medezeggenschap nodig

‘Samen werken is samen besturen’. Dat schrijft psychologiestudent Joris Berns in zijn pleidooi voor een betere, structurele inspraak en (uiteindelijk) gekozen bestuurders. ‘Gekozen openbaar bestuurders denken niet alleen vanuit boven, maar vooral vanuit beneden.’

Wie dacht dat de tijd van protesten en bezettingen over was heeft het mis: de actievoerende student is terug! En hoe: waar ze eerst met harde hand uit het Bungehuis werden gezet, hebben ze nu hun intrek genomen in het Maagdenhuis van de Universiteit van Amsterdam. Het Maagdenhuis is waar het College van Bestuur zetelt, waartegen de studenten zo fel protesteren.

Zelf herken ik een aantal problemen en deel de kern van de boodschap: samen werken is samen besturen. Een klein geschiedenislesje is nodig om het probleem te begrijpen: in 1969 werd het Maagdenhuis ook al bezet omdat de studenten medezeggenschap misten binnen de Amsterdamse universiteit. Die actie had een Tilburgs randje: voordat er sprake was van enige rebellie in Amsterdam, bezetten Tilburgse studenten het Cobbenhagengebouw van de toenmalige handelshogeschool. Ook zij hekelden het gebrek aan een werkende medezeggenschap binnen de organisatie. Na aanhoudende (nationale) protesten nam de regering een wet aan die medezeggenschap voor studenten binnen het hoger onderwijs verplicht stelde.

Vandaag − 46 jaar later − zou je zeggen dat alles goed geregeld is. Op Tilburg University hebben twee studentenfracties zitting in de universiteitsraad. Zo ook op de UvA, maar toch worden gebouwen bezet en willen de studenten dat het College van Bestuur aftreedt. Waarom? Doordat we onze universiteiten steeds meer zijn gaan zien als bedrijven in plaats van onderwijsinstellingen. Door bezuinigen op subsidie voor ‘vrij’ onderzoek en maatregelen om universiteiten te straffen en belonen voor de snelheid van afstuderen, is er veel kwaad bloed gezet. Afgelopen jaar nog kwam er een brandbrief vanuit de hoogleraren op de TiU waarin ze vraagtekens zetten bij de aandacht voor wetenschap hier. De discussie waarop de focus van een universiteit moet liggen, onderwijs of onderzoek, is nog steeds gaande. Het is er een die in de hele samenleving zou moeten worden gevoerd. Wetenschap en onderwijs brengen kosten met zich mee en resultaten zijn niet zo duidelijk als dat binnen het bedrijfsleven is. Ook met een steeds grotere groep studenten in Nederland lopen de kosten op en dit baart de overheid zorgen. Wat het ultieme doel van de studenten in het Maagdenhuis is, is om ervoor te zorgen dat deze discussie op alle niveaus met alle betrokkenen gevoerd wordt. In Tilburg lopen we al voor op sommige steden met actieve studentenfracties die worden betrokken bij beleid van de universiteit. Ook is er een Studentenraad die bij de gemeente meedenkt over beleid van en voor studenten. Alleen als we willen dat het hoger onderwijs toekomstbesteding blijft, moeten we een volgende stap zetten en dat is medezeggenschap van betrokkenen op alle beslissingsniveaus. Betrokkenen zijn niet alleen studenten, maar ook docenten en ander personeel.

Daarom wil ik hierbij een voorstel doen om het openbaar bestuur te vernieuwen op een manier die niet alleen werkt in het hoger onderwijs, maar maatschappijbreed. Om ook echt medezeggenschap te kunnen realiseren is het belangrijk dat de uitvoerende macht een mandaat heeft van de organisatie. Simpel gezegd betekent dat, dat de bestuurders worden aangesteld in samenspraak met alle betrokkenen uit de organisatie. Denk aan een model waar kandidaten worden voorgedragen door een commissie waar studenten en docenten in zitten en door middel van openbare stemming. Klinkt dit wat vreemd in uw oren? In Nederland is dit inderdaad eerder een uitzondering in plaats van de regel, maar in België is dit een succesvoorbeeld. De Universiteit van Leuven kent een dergelijke stemming en de huidige rector, Rik Torfs, is verkozen door de studenten en docenten. Deze man staat midden in de maatschappij, wetenschap en onderwijs en wordt door de hele organisatie gerespecteerd. Hij is een graag geziene gast bij ‘De slimste mens’ en op lezingen en symposia. Niet alleen door zijn mooie verhalen, maar door zijn eerlijke en open geest. Dit is maar een van de vele bevestigingen dat het werkt. Gekozen openbaar bestuurders denken niet alleen vanuit boven, maar vooral vanuit beneden en dat is waar ik voor sta: samen werken is samen besturen.

Joris Berns (21) studeert psychologie aan Tilburg University en is lid van de Studentenraad Tilburg. Vandaag verscheen bovenstaande opinie in Brabants Dagblad.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.