Het Nieuwe Kiezen: petitie voor ander kiessysteem

Als het aan de Bredase Rudy van Belkom ligt, mag het hele kiessysteem op de schop. De stem van de Nederlandse burger wordt nauwelijks gehoord: door coalitievorming en politieke belangen worden standpunten bijgesteld. Daarom startte hij de petitie Het Nieuwe Kiezen.“Het idee ontstond uit persoonlijke frustratie en uit onvrede over het systeem”, vertelt Fontys-docent Rudy van Belkom. Stemmen bleek een lastige opgave: “Uit de kieswijzer kwam steeds iets anders uit. Ik stond niet echt achter een partij.” Van Belkom geeft les in conceptontwikkeling en is dagelijks bezig met innovatie: “Je kunt tegenwoordig alles samenstellen: je telefoonabonnement, je verzekering, dus waarom niet de politiek? Het kiessysteem is ouderwets.”

Het Nieuwe Kiezen
Dus introduceert hij een nieuw kiessysteem: de kiezer stelt zijn eigen pakket samen. Elke partij kent een aantal thema’s: onderwijs, zorg en onder andere defensie. Je mening over onderwijs sluit beter aan bij D66, maar op het gebied van defensie voel je je beter thuis bij VVD.

Combineren die hap, stelt Het Nieuwe Kiezen. “Partijen kunnen zich meer gaan specialiseren en zullen stoppen met thema’s waar ze minder sterk in zijn”, aldus de petitie. Van Belkom ziet het voor zich: “Partijen maken op voorhand niet meer een sluitende begroting. Dat is niet meer mogelijk, omdat ze bepaalde thema’s niet aanbieden. Ze moeten samen een begroting maken. De kiezer krijgt meer overzicht en stemmen wordt minder lastig.” Volgens Van Belkom kunnen politici nu iets populistisch roepen en een stem verwerven. “Met dit systeem hebben die beloftes geen zin meer, want mensen moeten op de inhoud stemmen.”

“Je kunt tegenwoordig alles samenstellen: je telefoonabonnement, je verzekering, dus waarom niet de politiek?”

In het onderstaande filmpje wordt wat meer duidelijk.

‘Sympathiek idee’
Julien van Ostaaijen, bestuurskundig onderzoeker op Tilburg University, staat open voor deze petitie: “Het is een sympathiek idee. Er is veel discussie over de manier waarop de politiek nu in elkaar steekt. Het systeem is hetzelfde als 150 jaar geleden. We zouden met z’n kunnen kijken hoe we het anders moeten doen.”

Van Ostaaijen doet regelmatig onderzoek naar stemgedrag en concludeert dat er steeds minder vertrouwen is in de politiek. De onderzoeker geeft aan dat er vooral op lokaal niveau steeds minder mensen gaan stemmen. “Dat heeft met veel factoren te maken. Als er bijvoorbeeld een incident of blunder plaatsvindt. Of als mensen een bepaalde partij kiezen en dat er uiteindelijk een compromis ontstaat waardoor ze teleurgesteld zijn. Dat kan een motivatie zijn om niet te stemmen. ”

‘Wennen’
Maar van Ostaaijen vindt een nieuw kiessysteem niet per sé noodzakelijk en denkt dat Het Nieuwe Kiezen in de uitvoering tegen wat problemen zal aanlopen: “Dat partijen alleen op thema’s gaan samenwerken? Dat zullen we nog eens moeten zien. Dit zie je ook terug in de constructieve oppositie: dat is een manier van doen waar partijen heel erg aan moeten wennen. Daar zal dit initiatief ook mee te maken krijgen.”

“Dat partijen alleen op thema’s gaan samenwerken? Dat zullen we nog eens moeten zien.”

De petitie stelt dat partijen op deze manier meer gaan samenwerken in plaats van elkaar zwart maken, en dat ego’s en populisme naar de achtergrond verschuiven. Volgens Van Ostaaijen valt dat te bezien. “Ook in dit systeem gaat het om de politieke partijen. Als je de standpunten meer centraal zet, ontstaat er een systeem waar politieke partijen een andere rol krijgen of zelfs verdwijnen.”

Specialisme
Volgens Rudy van Belkom is zijn vertrouwens in de politiek niet weg. “Ik wil niet te negatief zijn. Maar ik krijg nu niet het gevoel dat de politiek namens mij spreekt.” Met dit nieuwe kiesstelsel krijgt de politiek werkgroepen, waardoor er meer moet worden samengewerkt. “In dit nieuwe systeem moeten partijen concretere standpunten communiceren, zodat mensen makkelijker een keuze kunnen maken.  Nu is het zo: eerst op de partij en later de inhoud. Maar het is beter dat je eerst de inhoud ziet en later de partij.”Petitie
Met een petitie wil Van Belkom het initiatief op de politieke agenda zetten. Inmiddels heeft hij 235 handtekeningen verzameld. Verwacht is dat hij in januari 2016 de petitie gaat indienen.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.