Engels is voor studenten net zo belangrijk als Nederlands

Aan Nederlandse universiteiten woeden discussies over het gebruik van de Engelse taal. Moet die de eigen taal vervangen, of is dat een slecht idee? TSH-decaan Willem Drees vindt dat Nederlands én Engels allebei hard nodig zijn.

Nederlandse universiteiten hebben Engelstalige opleidingen en vakken. Zelf koos ik ervoor om vorig jaar mijn inaugurele rede als hoogleraar filosofie en decaan van de Tilburg School of Humanities in het Engels te houden.

Hoeders van de moedertaal

In de Volkskrant van 20 augustus keert Martin Sommer zich tegen het gebruik van Engels in het hoger onderwijs. Zouden op z’n minst de geesteswetenschappen niet bij het Nederlands moeten blijven, zeker nu met de Brexit Engeland afstand van het vasteland neemt?

Amsterdamse collega’s als Piet Gerbrandy en Emilie van Opstall, door Sommer genoemd, benadrukken dat studenten minstens één taal goed moeten beheersen, en wel Nederlands, hun moedertaal. Leren analyseren en argumenteren wordt belemmerd indien studenten moeten schrijven in een taal die ze minder goed beheersen. De meeste afgestudeerden zullen gaan werken in Nederland, in posities waarin communicatie en welsprekendheid van belang is. Daarom zouden de universiteiten hoeders van het Nederlands moeten zijn.

Wij zijn aan de universiteit ook hoeders van de moedertaal. In Tilburg leiden we leraren Nederlands op, en juristen die in de Nederlandse praktijk gaan werken. Echter, vorming is wel vorming voor de wereld van vandaag en de komende decennia.

Dominantie van het Engels

Veel van onze studenten zullen gaan werken bij bedrijven, overheden en organisaties waarin Engels minstens even belangrijk is als het Nederlands. Sommige Nederlandse studenten kiezen daarom voor Engelstalige opleidingen; tweetalige middelbare scholen blijken tegenwoordig ook aantrekkelijk.

“Veel van onze studenten zullen gaan werken bij bedrijven, overheden en organisaties waarin Engels minstens even belangrijk is als het Nederlands.”

Welsprekendheid is mooi, maar in de wetenschappelijke opleiding gaat het om het ontwikkelen van analytische en argumentatieve vaardigheden, het leren van de instrumenten van de discipline en de communicatie met collega’s. Ook in het Engels kan dit ontwikkeld worden.

Engels is van Engelsen en Amerikanen; universiteiten en bedrijven die daar gevestigd zijn, hebben een voordeel. De dominantie van het Engels vertekent ons beeld van de wereld. Dat is niet eerlijk, zei Calimero. Inderdaad, de wereld is niet rechtvaardig. We moeten ook mensen opleiden die andere talen beheersen, Chinees, Latijn, Nederlands, Russisch en Turks, omdat dat van belang én van waarde is. Het Engels is echter, of we het nu leuk vinden of niet, de breed gedeelde ’tweede taal’ in onze tijd.

Niemand en iedereen

Engels is van niemand en van iedereen. We moeten niet speciaal aan Londen en New York denken; de verwijzing van Sommer naar de Brexit is irrelevant. Het gaat ook niet om perfectie naar de norm van Oxford en Cambridge, maar studenten die zich in deze wereld willen bewegen, moeten goed genoeg in het Engels kunnen opereren. Nederland ondertitelt films, gelukkig, waardoor jonge kinderen al Engels horen. Wie meer kansen krijgt, zoals een universitaire opleiding, zal ook in het Engels meer moeten kunnen.

‘Studenten moeten analytische en argumentatieve vaardigheden ontwikkelen. Dat kan ook in het Engels.’

Door mijn rede in Tilburg het Engels te houden, was die toegankelijk voor onze niet-Nederlandse studenten, promovendi en medewerkers. Ons profiel als Tilburgse School of Humanities is hedendaags, met communicatie- en informatiewetenschappen, cultuurwetenschappen gericht op ‘online culture’, met bedrijfsethiek en wetenschapsfilosofie, en een Engelstalig ‘University College’ waar ook Nederlandse studenten graag op afkomen.

Van Tilburgse collega’s verschenen vorig jaar ook twee mooie boeken in het Nederlands over Harry Mulisch als publieke intellectueel (van Sander Bax) en over Piet Mondriaan (door Léon Hanssen). We moeten niet kiezen, maar beide doen, want de wereld is een lappendeken. Onze studenten hebben verschillende wensen en perspectieven. We zijn geen eiland; er is geen homogeniteit. Daarom, al naar de aard van de opleiding en de gelegenheid: Engels én Nederlands in de humanities.

Deze opinie verscheen eerder vandaag in de Volkskrant.

_Advertentie.