La Lavinia strijkt neer in Tilburg

Sommige artiesten hebben genoeg aan hun voornaam om een belletje te laten rinkelen. Bij de naam Lavinia weten de meeste muziekliefhebbers genoeg. Lavinia Meijer, een van Nederlands meest innemende, mediagenieke muzikanten en hartstochtelijk pleitbezorger van de harp.

Een volbloedmusicus die eigengereid haar eigen pad uitstippelt en alle ingesleten vooroordelen over de harp overboord weet te kieperen. Wie nog twijfels heeft over het truttige imago van de harp, wordt meteen op andere gedachten gebracht door La Lavinia. Doorsnee zijn haar optredens zelden. Ze voelt zich net zo thuis in popzalen als de 013 of Paradiso, als in chique gelegenheden als Carré en Concertgebouw Amsterdam.

Op het programma staat onveranderd muziek van eigentijdse componisten die handig laveren tussen neoklassiek, minimal music en popmuziek. Lavinia Meijer wil boven alles communiceren met haar publiek. Eén van haar belangrijkste leermeesters is in dat opzicht de Amerikaanse componist en nestor van de minimal music, Philip Glass. Een van de bekendste moderne componisten van deze tijd, die begin volgend jaar tachtig wordt. Het Lowlands Festival nodigde dit jaar Glass en zijn ensemble nog uit voor een filmconcert.

Lavinia Meijer / 2014-2015

Vijf jaar geleden ontmoette Lavinia Meijer Glass tijdens een concert in de Amsterdamse popzaal De Melkweg. Een bloeiende samenwerking volgde. Meijer heeft ondertussen veel van Glass’ pianocomposities gearrangeerd voor harp. De openheid voor nieuwe ideeën, de ruime blik op muziek en de lol om samen te werken met andere kunstenaars zijn eigenschappen die Meijer terugvindt bij geestverwant Glass. Deze maand kwam haar dubbel-cd ‘The Glass Effect’ uit. Met niet alleen harpmuziek van Glass, maar ook composities van een van diens leerlingen, New Yorker Nico Muhly. Dat Lavinia Meijer op deze dubbelaar niet terugschrikt van een gewaagde, nogal over-the-top remix van Philip Glass’ thema uit de klassieke film ‘Koyaanisqatsi’ zij haar vergeven. Lavinia Meijer weet hedendaags repertoire – dat vaak moeilijker te slijten is – toegankelijk te maken voor een breder publiek.

Uitvoerder en componiste

Inmiddels heeft Lavinia Meijer zo’n veelzijdig oeuvre opgebouwd dat het de Concertzaal Tilburg een goed idee leek om de 33-jarige uit te nodigen als artist-in-residence. Kortweg: Meijer mag zelf een reeks van vier concerten programmeren, waarin ze niet alleen als uitvoerder van modern werk maar ook als componiste naar voren komt. Afgelopen zaterdagavond werd de reeks feestelijk geopend met een concert rond de Nederlandse componist Jacob ter Veldhuis, of met zijn iets meer lekkerbekkende pseudoniem, JacobTV. Een componist die net als Lavinia Meijer de klassieke schoonheid van tonale muziek omarmt zonder aan eigenheid te verliezen. ‘Ik peper mijn muziek met suiker’, luidt één van JacobTV’s gevleugelde uitspraken.

Het daaropvolgende concert in de Lavinia Meijer residentie is een duet met bandoneonist Carel Kraayenhof op donderdag 29 december. Beiden werpen zich dan op Italiaans, Spaans en Argentijns repertoire, onder meer van Ennio Morricone en Astor Piazzolla. Op vrijdag 20 januari presenteert Lavinia Meijer samen met animatiefilmer Aimée de Jongh het voor haar persoonlijke project ‘Behind the telescopes’. Een filmconcert waarin Meijer composities van Philip Glass en Nils Frahm voor het eerst combineert met door haar zelf geschreven muziek.  Composities die zich bewegen tussen minimal music en pop, verklapt Meijer. De residentie wordt afgesloten met een gezamenlijk optreden van Meijer met het strijkersorkest Amsterdam Sinfonietta op donderdag 13 april.

Perfecte staalkaart

Het JacobTV concert van zaterdag bleek in alle opzichten een perfecte staalkaart van Lavinia Meijers verkenningsdrift en veelzijdigheid. Een informele setting zonder programma, want de componist zelf kondigde alle stukken aan. JacobTV is een componist die met minimale middelen durft te scheppen en Lavinia Meijer weet daar het maximale uit te halen. Het openingsstuk, de harpsolo ‘Saudade’, bestaat uit een eenvoudige, smachtende melodielijn die het onvertaalbare Portugese begrip ‘saudade’ in de kern raakt. Muziek vol van ‘verlangen naar iets dat niet bestaat’.

Dat Lavinia Meijer zich makkelijk in de rol van begeleider kan schikken,  etaleert ze in ‘Drei stille Lieder’. Drie ingetogen liederen op gedichten van Friedrich Hölderlin. Het eerste moment van de avond dat de andere ster van de avond even mag oplichten, de jonge Nederlandse mezzosopraan Nora Fischer. Een buitengewoon getalenteerde jongedame die als dochter van de wereldbefaamde Hongaars/Nederlandse dirigent Iván Fischer vlot de wereld van klassiek en eigentijds werd binnengeloodst. Een tedere stem, zonder opsmuk en overbodige trillertjes, waarmee Fischer even gemakkelijk klassiek, barok of popmuziek kan vertolken. Ideaal voor JacobTV wiens composities een bijna popachtige precisie en klaarheid vereisen. Deze componist maakt het zijn uitvoerders niet makkelijk.

In het complexe ‘Cities Change The Songs of Birds’ uit 2007 moet Meijer alle registers open trekken. Ook een beetje haar eigen schuld, want ze vroeg JacobTV destijds om een harpcompositie waarin het lieflijke imago van het instrument eens flink wordt doorbroken. Een kolfje naar de hand van JacobTV. De net 65-jarige componist is verzot op het hectische Amerikaanse medialandschap. Van de tv plukt hij smeuïge interviewfragmenten en beelden die hij combineert met live muziek. De gevonden spraakmelodieën en -ritmes vormen weer de basis voor zijn muziek. In ‘Cities Change The Songs of Birds’ gebruikt de componist pittige tekstflarden van jonge New Yorkse dakloze vrouwen die zich scheldend en tierend door het leven slaan. Op een projectiewand zien we filmbeelden van een onverschillige grootstad New York voorbijflitsen. Lavinia Meijer moet ondertussen alle zeilen bijzetten. Niet alleen bijt ze zich vast in de razendsnelle, temporijke partituur, maar tegelijkertijd zingt ze ook enkele delen uit de scheldkanonnades. Met een brede glimlach slaat Meijer zich hier kranig doorheen.

Onverwachte diepzinnigheid

Minder spectaculair maar van een onverwachte diepzinnigheid is JacobTV’s nieuwste creatie, het half uur durende ‘Harper Songs’. Geïnspireerd door de Egyptische dodencultus toonzette JacobTV een achttal gedichten uit een vervlogen Egypte van vierduizend jaar terug. De dood was voor de oude Egyptenaren een onlosmakelijk onderdeel van het leven. De bijna naïeve, opmonterende gedichten doen nu bevreemdend aan. Zo wordt de dood omschreven als ‘kindly fate’ (‘vriendelijk lot’). Maar de wijze waarop mezzo Nora Fischer, Lavinia Meijer en slagwerkers Niek Kleinjan en Christiaan Saris dit requiem met stille overtuigingskracht laten opbloeien, verbaast iedereen in de zaal. Een stralend, hoopvol slotakkoord en een gedenkwaardig begin van La Lavinia’s residentie in Tilburg.

Mark van de Voort

Advertentie.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.