Televisiefabrikanten mogen met je meekijken

Televisiefabrikanten gaan ons voortaan óók bestoken met reclames. Door de smart-tv’s van tegenwoordig weten ze precies wat we kijken en kunnen ze straks gericht advertenties verkopen. Maar aan datacollectie worden wel wat juridische eisen gesteld, vertelt Nadya Purtova.

Werden reclames eerst nog alleen uitgezonden door televisiezenders, Philips toont ze nu op hun smart-tv’s in menu’s en bij het gebruik van applicaties. De reclames worden afgestemd op land en tijdstip en er wordt al nagedacht over personalisatie. Dat moet vrij eenvoudig zijn, want zender- en appgebruik worden geregistreerd.

Mag een televisiefabrikant meekijken met de consument? Zo kan gevoelige informatie worden blootgelegd, zoals politieke voorkeur of seksuele oriëntatie. “Maar zelfs als er geen gevoelige informatie wordt verzameld, zijn er juridische regels die moeten worden gerespecteerd,” vertelt TILT-onderzoeker Nadya Purtova vanuit Brussel. Ze is daar met de vakgroep op de conferentie Computers, Privacy & Data Protection (CPDP).

Nadezhda Purtova

Nadya Purtova

Data mag worden verzameld, als het vooraf wordt vermeld in bijvoorbeeld de gebruiksvoorwaarden. Consumenten aanvaarden de voorwaarden en geven zo toestemming. “Maar die toestemming is niet altijd nodig. Als de dataverzamelaar een rechtvaardig belang heeft, staat het Europees recht het ook toe.” Dat belang is er bijvoorbeeld als kijkgedrag interessant is voor marketingdoeleinden.

De dataverzameling moet wel in proportie staan tot het doel. “Belangen van consumenten mogen niet onevenredig worden geschaad. Wie data verzamelt moet vooraf zijn belangen afwegen tegen de impact die het verzamelen van data heeft op mensen.” Fabrikanten moeten vooraf zoeken naar een balans.

Wat de balans richting de dataverzamelende fabrikant kan doen omslaan, is een opt out. De mogelijkheid om nee te zeggen. Een consument moet kunnen kiezen. Kan de televisie ook gebruikt worden zonder dat data wordt verzameld, maar dan zonder bepaalde applicaties, dan is die keuze er volgens Purtova.

Kan de televisie helemaal niet worden gebruikt zonder met dataverzameling in te stemmen, dan is dat volgens Purtova geen keuze. “Dan is het moeilijk om te praten over toestemming, want die moet vrijelijk worden gegeven.” Maar zelfs dan kan die toestemming dus worden omzeild: als de fabrikant een rechtvaardig belang heeft, mag hij data verzamelen. Ook zonder toestemming.

Best cru, maar als het om gevoelige informatie gaat liggen de zaken wel anders. Hoewel de meeste informatie volgens Purtova niet gevoelig is, bestaat het wel. Wie op een zaterdagmorgen naar een christelijke zender kijkt, is mogelijk een christen. “De algemene regel is dat je geen gevoelige informatie mag verzamelen. Bij televisiegebruik zou het alleen mogen als er expliciet toestemming is van de consument.” Zaken als seksuele en politieke voorkeur mogen niet zonder toestemming openbaar worden gemaakt. Er is volgens Purtova een middenweg: denkbaar is dat het verzamelen van de gevoelige informatie niet compleet wordt verboden, maar alleen de mogelijkheid die data te analyseren.

Televisiefabrikanten kijken met ons mee en proberen daar een slaatje uit te slaan. In het Verenigd Koninkrijk mogen overheidsinstanties volgens een nieuwe wet zelfs de browsergeschiedenis van burgers bekijken. Gaan we toe naar een samenleving waarin privacy steeds minder belangrijk is? Purtova betwijfelt het: “Privacy is juist belangrijker geworden, omdat we technologie steeds meer gebruiken.” Zijn al die ontwikkelingen dan geen teken dat we er minder waarde aan hechten? Purtova: “Er zijn studies die laten zien dat mensen hun privacy meer waarderen, niet minder.” Maar gaan we onze privacy dan niet veriezen? “Een smart tv’s en staatsurveillance zijn wel wat anders. In de private sector zijn er meer waarborgen.”

Update op je tv

De Philips-tv’s uit 2013 hebben een update gekregen, waardoor er meer reclame te zien is. De latere tv’s worden nog bijgewerkt. Ook andere merken willen deze kant op. De inkomsten uit reguliere reclames lopen terug en adverteerders willen de consument altijd volgen.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.