Debat over werkdruk in hoger onderwijs

Het debat over werkdruk op de universiteiten werd gisteren in Den Haag gehouden. Een debat met Kamerleden, bestuurders van de bonden en mensen uit de praktijk. Althans, dat was de bedoeling, want het ging vooral over geldstromen, de bezuinigingen op het ondersteunend personeel, de bureaucratie en het gebrek aan waardering voor de onderwijsgevenden. Pas op het laatste begon het debat te vlammen.

Bijna zeven van de tien medewerkers van de Nederlandse universiteiten ervaart de werkdruk als hoog tot zeer hoog. Dit blijkt uit onderzoek van de FNV in samenwerking met de VAWO. In de afgelopen drie jaar heeft 60 procent van de ondervraagden lichamelijke of psychische klachten gehad door de te hoge werkdruk. En ruim 90 procent heeft in die periode vanwege de hoge werkdruk tijdens ziekte toch doorgewerkt – variërend van enkele dagen tot meer dan een maand. De grootste uitschieters liggen bij het wetenschappelijk personeel tussen de 26 en 45 jaar. Zes van de tien medewerkers in de wetenschap overweegt wel eens een andere baan te zoeken vanwege de werkdruk.

Arbeidscontracten en geldstromen

Men is het er allemaal wel over eens dat er een groot probleem bestaat, maar de oplossing? Er wordt vooral gediscussieerd over de oorzaken. Docent van het jaar op de VU Meindert Flikkema noemt de universiteiten het voorbeeld bij uitstek van ‘Het neo-liberale project’: ‘Individueel presteren. Alles moet excellent en toptop topperdetop. Binnenkort is er een wetenschapper die ‘het uit bed komen van zichzelf’ al excellent noemt.” Flikkema wil graag dat we weer collectief gaan denken, in wetenschapsteams in plaats van als individuen.

Frank Futselaar van de SP haalt aan dat de arbeidscontracten van HBO-docenten beter zijn dan die van de universitaire. Ik kan zo tien verschillen aanwijzen, zegt hij. Hij wil dat er meer geld gaat naar de eerste geldstroom: “Want het is niet altijd de beste wetenschapper die de beurs krijgt, maar vaak de beste aanvrager.” UHD Casper van den Berg zegt echter dat de tweede geldstroom ( wetenschappelijke beurzen) goed is voor de emancipatie van de wetenschapper: “Ik vind de toetsing van peers belangrijker dan die van een directeur.” D66’er Van Meent pleit ook voor meer geld in de eerste geldstroom (het geld dat de universiteit naar studentenmarktaandeel krijgt). Maar hij legt ook nadruk op het instemmingsrecht op de begroting van de universiteit: “Er komt te veel geld aan op plekken waar het niet voor bedoeld is, er moet tegenkracht van studenten en docenten worden georganiseerd.” (vinden SP, GL, PvdA ook)

OBP

Het centraliseren van de diensten (zoals op onze universiteit met BEST is gebeurd) kan weinig goedkeuring wegdragen. De aanwezige wetenschappers willen juist meer ondersteunende diensten binnen hun communities. Van hoog tot laag, het moet bereikbaar zijn. “Nu verzand je voor de meest eenvoudige ondersteuning in een web van bureaucratie,” aldus een wetenschapper. De universiteit van Maastricht wordt genoemd als een goed voorbeeld waarbij de ondersteuning meegroeit met de toenemende studentenaantallen.

 Venijn

De SP vraagt zich af hoe we gaan voorkomen dat het leenstelselgeld niet weglekt naar hobbyprojecten zoals de China-campus van de Rijksuniversiteit Groningen. Ook Jarmo Berkhout van de LSVB pleit voor transparantie in de begrotingen. Maar de voorzitter van de VSNU, Karl Dittrich, vraagt vertrouwen, hij wil niet dat er te veel controle komt op de besteding van het beloofde leenstelselgeld. Dan ontvlamt de zaal: “Geef me één HBO waar medezeggenschap van studenten goed genoeg is georganiseerd om echt tegenwicht te bieden op de bestuurders”en “Wij hebben zo met jullie moeten soebatten om de werkdruk alleen al geagendeerd te krijgen, de werkdruk komt van managers en megalomane bestuurders die grote gebouwen willen neerzetten en… nu moeten we jullie een blanco cheque geven?” Het was duidelijk, de zaal heeft weinig vertrouwen in de VSNU als werkgever dat zij het geld netjes besteedt. Even lopen de gemoederen hoog op, maar de zaak wordt stilgelegd voor de borrel. Jammer, want het begon net leuk te worden.

Lees ook de toespraak van een UHD van de Vrije Universiteit over de werkdruk. 

_Advertentie.