We doen het zelf wel

Burgers nemen vaker verantwoordelijkheid voor de eigen buurt. Michael Theuns (Public Governance) onderzocht hoe lokale overheden burgerinitiatieven kunnen stimuleren.

Burgers worden niet alleen mondiger, maar ook ondernemender. Steeds vaker nemen ze zelf verantwoordelijkheid, voor het zorghuis in de buurt bijvoorbeeld. Omdat ze een beter idee hebben dan de gemeente, of omdat de lokale overheid terugtreedt. Er was nog weinig onderzoek gedaan naar deze vorm van sociaal ondernemerschap en hoe overheden burgerinitiatieven kunnen stimuleren.

Theuns dook in de wetenschappelijke literatuur en deed veldonderzoek bij drie Limburgse zorghuizen. Zo kwam hij tot zes uitgangspunten voor het groeien en bloeien van een door een gemeenschap van burgers gestuurde onderneming. Eén: overheden moeten toegang geven tot relevante informatie en andere partijen. Twee: er moeten rechtvaardige en transparante beleidsmaatregelen- en processen zijn. Door bijvoorbeeld geen standaardbeleid te voeren, maar maatwerk te leveren. Zodat recht gedaan kan worden aan verschillende behoeftes van burgers. En drie: overheden moeten duidelijk zijn over verantwoordelijkheden en verwachtingen, maar moeten op informele wijze met initiatiefnemers in contact treden en blijven.

Voor de gemeenschappen geldt ten vierde dat lokale overheden geen actieve rol moeten spelen in de ontwikkeling van vaardigheden en kennis. Een gemeenschap van tweeduizend inwoners weet meer dan een handjevol ambtenaren. Ook moeten lokale overheden ten vijfde afstand bewaren tot het proces van doelformulering en consensusvorming. Dat is aan de gemeenschap, al moet de overheid wel zo snel mogelijk faciliteren waar mogelijk. En zes: lokale overheden kunnen onderzoeken of er voldoende draagvlak is, maar burgers moeten zelf gebruikmaken van mogelijkheden.

Uit Theuns onderzoek komen de randvoorwaarden naar voren, maar blijkt ook dat overheden maar in beperkte mate kunnen bijdragen aan het opbouwen van een krachtige gemeenschap. Ze kunnen faciliteren en prikkelen, maar niet forceren. Hoe graag een overheid soms ook een initiatief wil zien, het is uiteindelijk de gemeenschap die in actie moet komen.

Cijfer: 9,5

_Advertentie.