Een lesje sociologie voor Defensie

“Militairen zien de gevolgen niet in van hun daden”, zegt hoogleraar Sjo Soeters tijdens zijn Seminar Sociology. Hij kwam vertellen over zijn nieuw te verschijnen boek, waarin hij met sociologische blik advies geeft aan Defensie.

Zo’n twintig docenten en studenten, bewapend met pen en papier, kwamen luisteren. Met jarenlange ervaring als organisatiemanager bij Defensie, durft Soeters wel te zeggen dat het leger de nodige blinde vlekken kent: “Soldaten zijn getraind om te vernietigen, maar ze zien de gevolgen van hun daden niet in. Wat zijn de werkelijke gevolgen als soldaten een brug opblazen?” Soeters noemt dat functionele rationaliteit: je specialiseren in één specifieke taak waardoor je het grotere plaatje niet meer ziet. “Het zijn meestal de historici die pas de werkelijke gevolgen inzien van de ontplofte brug en wat het bijdroeg aan de oorlog.”

Naast de strategievoering richt Soeters zich ook op de persoonlijkheid van de militairen zelf: “Soldaten die uitgezonden worden, zien de vijand als één onveranderlijk geheel, niet als een groep ménsen.” Dat moet eigenlijk ook wel. Mensen zijn niet gemaakt om elkaar zomaar te doden, dus nemen ze emotionele afstand. “Een gevechtspiloot die een vijandig kamp bombardeert, zal tegen zichzelf zeggen dat hij zijn peloton wilde beschermen of dat hij simpelweg bevelen opvolgde.” Met behulp van sociologische inzichten, dus kennis over samenlevingen, sociale relaties en cultuur, kan Defensie er goed aan doen de emotionele afstand te verkleinen, de militairen beter in te lichten over het grotere plaatje en ze meer beslissingen laten nemen.

Volgens Soeters moeten soldaten in het veld vaker het laatste woord krijgen. In een oorlog komen de bevelen vaak van veraf en daarmee is de emotionele afstand te groot. De militairen kunnen in het heetst van de strijd zelf betere overwegingen maken. Na een verhaal over de onmenselijke praktijken tijdens de Vietnamoorlog zegt Soeters: “een mensenleven nu is veel meer waard dan 50 jaar geleden. In hedendaagse oorlogen gaat het niet meer over wie de meeste doden kan veroorzaken, het is een ander spel geworden.”

Het boek van Sjo Soeters, Sociology and Military Studies, verschijnt op 29 maart bij Routledge.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.