Cosplay: rollenspel heeft ook een psychologisch nut

Jezelf tot in de puntjes verkleden als strip-, film- of gamefiguur, waarom doen mensen dat? Het Academic Forum-programma ‘Who’s afraid of Art’ staat donderdag stil bij ‘cosplay’. Docente Ellen Dreezens verklaart het verschijnsel vanuit de sociaal-psychologische ‘role theory’.

Dreezens had zelf alleen een vaag idee van het bestaan van cosplay, maar was geïntrigeerd toen Academic Forum en Humanities-studieverenging Animo haar benaderden om erover te spreken. “Ik dans fanatiek, en heb ook wel eens een theatervoorstelling gemaakt. Ook als docent speel je in feite een rol. Ik heb dus wel iets met rollen spelen”, zegt de docent van University College Tilburg.

Sociaal-psychologe Dreezens verdiepte zich in cosplay, en herkende in personages als tovenaars, koninginnen en krijgers de archetypen van Jung. “Die zijn onderdeel van ons collectief bewustzijn, en zie je overal in films en verhalen terug”, zegt Dreezens.

Pretzl Cosplay

Naast Dreezens werkt ook dramadocente Merel van Lieshout mee aan het programma. Zij geeft een workshop over lichaamstaal. Cosplayer Joyce, alias ‘Pretzl Cosplay’ (op de foto hierboven in haar rol als de pokémon ‘Pidgeot’), is van de partij om uitleg te geven over haar hobby.

Cosplay (costume play) is een gekostumeerd rollenspel buiten het podium. Cosplayers putten voor hun personages uit onder meer manga, anime, films en computerspellen. Ze besteden vaak veel tijd aan een outfit, en bezoeken verkleed cosplayconventies, zoals de Dutch Comic Con of Animecon in Nederland.  Ook zijn er competities. Cosplay werd groot in Japan, maar Amerikaanse Star Trek-fanaten waren in de jaren zestig de eerste cosplayers.

Role theory

Dreezens verwijst naar ‘role theory’ om cosplay te duiden. “Volgens role theory speel je in het dagelijks leven allerlei rollen die je helpen. Ik heb bijvoorbeeld een vrouwelijke rol, een als echtgenoot, docent, vriendin, danseres en ik ben ook ondernemer. Een rol geeft allerlei handvatten: als docent ben ik bijvoorbeeld strenger dan in andere rollen. Als ik naar een netwerkborrel ga als ondernemer, kleed ik me anders, en ik denk dat ik ook anders praat. Het schept ook duidelijkheid over situaties: in dit gesprek ben jij de interviewer en ik de geïnterviewde. Ik weet dan dat jij de vragen gaat stellen.”

Cosplayers kunnen ook in het dagelijks leven iets aan hun hobby hebben, denkt de docente. “Voor mensen die zich fijn voelen in hun rol in het dagelijks leven, kan cosplay een manier zijn om andere rollen te proeven”, zegt ze. “En als iemand in een rol zit die niet zo goed past, kan cosplay helpen te ontdekken wat dan wel past.”

Dreezens, die ook als coach werkt, legt uit: “Veel mensen zitten gevangen in een rol, en daardoor in bijvoorbeeld een baan die niet goed bij hen past. Vaak is dat al bepaald door het gezin waarin ze zijn opgegroeid. Experimenteren met andere rollen kan dan nuttig zijn.”

Dat geldt niet alleen voor cosplayers, maar voor iedereen. Dreezens hoopt dan ook de bezoekers van ‘Who’s afraid of Art’ (donderdag 17 mei vanaf 14.45 uur in de Black Box) aan het denken te zetten over de rollen die zij spelen, en hoe gelukkig ze daarin zijn.

_Advertentie.