Grenzen verleggen op anderhalve meter afstand

Topsportstudenten moeten zichzelf door de pandemie opnieuw uitvinden. Want hoe word je sneller, sterker en beter in een lockdown? En waar doe je het eigenlijk allemaal voor zonder wedstrijden? Univers sprak drie atleten van Tilburg University over topsport in coronatijden.

De spierpijn, het spartaanse trainingsregime, de talloze uren in het zwembad. Het was het allemaal waard toen openwaterzwemmer en rechtenstudent Pepijn Smits begin maart als tweede het finishbord aantikte in de Rode Zee aan de kust van Eilat, Israël, en zich daarmee kwalificeerde voor het Europees kampioenschap van 2020.

Dat kampioenschap zou deze maand plaatsvinden in Boedapest. Maar de wedstrijdbaden van de Donau-arena bleven ongeroerd, de tribunes leeg en het kristalheldere water van het Lupameer stil.

Pepijn Smits

De Europese zwemkampioenschappen waar Smits zich een weg naartoe had geknokt, werden afgeblazen. Net als de wedstrijden die voetbalster Kayleigh van Dooren zou spelen met het eerste elftal van PSV, en de toernooien waar ze met Jong Oranje aan zou deelnemen. En net als de nationale atletiekkampioenschappen waar Maartje Kusters haar recent ontdekte hardlooptalent definitief had willen bewijzen.

Geen wedstrijden

Met het uitbreken van de coronapandemie zagen topsporters hun ambities plotseling gedwarsboomd door een virus dat verslagen moest worden. Andere overwinningen moesten wachten. Van de Olympische Spelen tot het NK inlineskaten, vrijwel iedere krachtmeting werd uitgesteld of afgelast.

Sportwedstrijden gaan in ieder geval tot 1 september niet door, en ook daarna staat alles nog op losse schroeven. Dat is niet makkelijk, zegt psychologiestudent Maartje Kusters, want wedstrijden geven houvast. “Ik geniet van mijn sport en ik heb geen doel nodig om te kunnen trainen. Maar de NK’s, de EK’s, de grote wedstrijden – uiteindelijk is dat toch waar je het voor doet.”

“Ik mis het wedstrijdritme,” zegt Kayleigh van Dooren, die haar voetbalcarrière combineert met een studie International Business Administration. “Het geeft energie om samen ergens naartoe te werken. Je weet: dan moet ik klaar zijn, dan moet ik pieken. Nu weet je niets. Je hebt geen wedstrijden of toernooien om naar uit te kijken.”

Ontregeld ritme

Niet alleen het wedstrijdritme van topsportstudenten is ontregeld, ook hun trainingsschema ziet er sinds de lockdown heel anders uit. Pepijn Smits traint gewoonlijk volgens een ijzeren routine: vijfendertig uur per week schippert hij tussen het zwembad en het krachthonk om te werken zijn techniek, snelheid en spierkracht.

Die routine viel plotseling weg. “Zwemmen kon niet meer,” aldus Smits. “Toen de zwembaden dichtgingen, ben ik met een groep van twintig topzwemmers in een klooster in Drachten geplaatst. Daar kregen we allemaal onze eigen kamer en het exclusieve gebruik van een zwembad, zodat we veilig konden blijven trainen. Ik heb er één keer gezwommen, daarna kwam het besluit dat alle sportaccommodaties moesten sluiten. We konden weer naar huis. Dat was heel jammer.”

Krachthonk in de woonkamer

Smits ging veel fietsen om fit te blijven. Krachttraining deed hij thuis. “Na twee of drie weken ben ik het open water ingedoken. Het water was eigenlijk nog veel te koud, rond de negen graden, maar ik wilde zwemmen. Ik heb een wetsuit aangetrokken en ben bij de IJzeren Man in Vught het water ingegaan,” zegt hij. “Niet te lang, want na een tijdje begon ik het gevoel in mijn lichaam te verliezen. Dan weet je dat je eruit moet.”

“Zwemmen kon niet meer. Na een paar weken ben ik het open water ingedoken”

“Gelukkig werd het in april heel warm voor de tijd van het jaar, waardoor het best goed te doen was om in een ondiepe recreatieplas te trainen. Via-via kreeg ik ook de mogelijkheid om gebruik te maken van een klein privézwembad in een tuin in Boxtel. Zo lukte het toch om vier keer per week te zwemmen.” 

Kayleigh van Dooren ging fietsen, hardlopen en thuis fitnessen om in topvorm te blijven. “Gewoonlijk breng ik veel tijd door op de voetbalclub. Trainingen, lunch, besprekingen, fysio: je bent de hele dag daar,” zegt ze. “Sinds de lockdown heb ik mijn huis tot een soort krachthonk omgebouwd en ben ik veel buiten gaan sporten. Dat gaat best goed. Met een individueel trainingsprogramma kun je ook aan je kracht en conditie werken. Dat hoeft niet per se op het veld. Maar trainen op techniek en tactiek, dat is lastig in je eentje.”

Focus

Van Dooren was net teruggekeerd van een toernooi in Spanje met Jong Oranje toen het virus uitbrak, vertelt ze. Klaar om zich “met volle focus” op de tweede seizoenshelft van PSV te richten. “We stonden er met PSV heel goed voor. En we hadden een mooie wedstrijd in het vooruitzicht: eind maart zouden we tegen Ajax spelen in het Philips Stadion. Er waren al vijftienduizend kaarten verkocht. Naar dat moment keek ik heel erg uit.” 

Kayleigh van Dooren

In de aanloop naar die grote wedstrijd liep het aantal besmettingen in Nederland op. “Het ging allemaal heel snel. We hebben na de virusuitbraak nog maar een paar keer getraind. Tijdens de laatste trainingen werd onze temperatuur gecontroleerd en werden er andere voorzorgsmaatregelen genomen. Maar uiteindelijk werd alles gecanceld en gingen de velden dicht.” 

Zelfstandig trainen

Maartje Kusters beoefent een individuele sport waar in principe weinig voor nodig is. Geen zwembad, geen sportveld, geen andere faciliteiten – een geasfalteerde weg en een paar hardloopschoenen zijn genoeg. De sluiting van sportclubs was voor Kusters daarom minder problematisch dan voor veel andere sporters, zegt ze. 

Toch veranderde er sinds de lockdown veel voor de 22-jarige hardloopster. “In gewone tijden ben ik bijna elke dag op de atletiekbaan te vinden. Daar train ik met een vaste groep hardlopers, onder begeleiding van een trainer,” legt ze uit. “Baantrainingen, bostrainingen en krachttraining doe ik gewoonlijk altijd samen met mijn trainingsgroep. Alleen mijn herstelloopjes doe ik zelfstandig, en de lange duurloop die ik vaak op zondag in de Loonse en Drunense duinen doe.”  

“Krachttraining is leuker als je elkaar een beetje kunt motiveren”

Sinds de virusuitbraak moet Kusters het zonder begeleiding doen. “Ik heb wel veel telefonisch contact gehouden met mijn trainer, maar dat is toch anders. Hij kan bijvoorbeeld niet naast me lopen en me direct aanwijzingen geven om mijn looptechniek te verbeteren,” zegt ze. “Ik mis ook mijn groep. Vooral tijdens de krachttrainingen, die veel leuker zijn als je elkaar een beetje kunt motiveren.” 

Hardlooptalent

Voordat de pandemie toesloeg, trainde Kusters nog maar relatief kort met een trainer en een trainingsgroep. Ze was in september 2018 op vakantie met haar ouders toen ze besloot een rondje te gaan hardlopen. “Omdat mijn moeder graag hardloopt, besloot ik het ook eens te proberen. Op oude Asics heb ik een rondje van vijf kilometer gelopen. Ik vond het leuk en dacht: dit hou ik erin. Gewoon af en toe lekker rennen.”

Maartje Kusters

Een paar maanden later liep Kusters een sponsorloop van tien kilometer. Die won ze – ongetraind – met een tijd van 41 minuten. “Na die loop besloot ik toch maar eens bij een atletiekvereniging te gaan kijken. Ik kwam bij Attila in Tilburg terecht. Daar ben ik in februari vorig jaar gestart.”

Kusters bleek een groot hardlooptalent te bezitten. Zo groot dat ze zich mocht klaarstomen voor de Nederlandse kampioenschappen van juni 2020. Een blessure bracht dat plan aan het wankelen – en toen kwam corona. “Heel jammer natuurlijk, maar het is niet anders.” Ze heeft de blik verlegd naar een tijd zonder blessures en zonder pandemie: “Volgend jaar, in 2021, wil ik mijn eerste NK lopen.”

Anderhalve meter afstand

Na maanden van trainen in de tuin, de woonkamer en de wildernis, openen sportfaciliteiten nu weer langzaam hun deuren. Pepijn Smits ligt weer in het zwembad, Kayleigh van Dooren traint op het voetbalveld en Maartje Kusters zette onlangs voor het eerst in lange tijd weer voet op de atletiekbaan.

“Ik mis de partijtjes, de duels. Dát is voetbal”

Alles weer terug bij het oude? Dat niet. “We mogen het veld weer op, maar we moeten wel afstand houden. Voorlopig zullen de trainingen er anders uitzien dan we gewend zijn,” zegt Van Dooren. “Je mag weer samen trainen, maar toch niet echt. Ik mis de partijtjes, de duels. Dát is voetbal.”

Voor topsporters is het moeilijk om te floreren in een anderhalvemetermaatschappij. “Wat ik het meeste mis, is de onbezorgdheid tijdens een training,” zegt Maartje Kusters. “Ik mag nu weer op de baan trainen, maar ik ben dan constant bezig met afstand houden. Ook buiten. Zeker nu mensen massaal zijn gaan fietsen, hardlopen en wandelen, moet je heel goed opletten. Het gevoel van volledige vrijheid ontbreekt tijdens een training.”

Weinig zorgen

De pandemie doet een groot beroep op het aanpassingsvermogen van topsportstudenten. Toch maken Smits, Van Dooren en Kusters zich geen zorgen over de impact van het coronavirus op hun sportcarrière. 

Pepijn Smits zwemt nog even snel. “Nu ik weer in het zwembad train, merk ik niets van de afgelopen tijd aan mijn prestaties. Ik heb mijn lichaam op een andere manier getraind dan gewoonlijk, maar ik heb niet stilgezeten,” zegt hij. Zijn tweede plek in de kwalificatie voor het uitgestelde Europese kampioenschap mag hij waarschijnlijk behouden. “Dat zou betekenen dat ik volgend jaar alsnog naar het EK mag. Daar hoop ik op.”

“Over mijn eigen voetbalcarrière maak ik me geen zorgen,” zegt Kayleigh van Dooren. “Maar ik maak me wel zorgen over het vrouwenvoetbal. Clubs missen nu veel inkomsten. Vrouwenvoetbal heeft een enorme groei doorgemaakt voordat de pandemie uitbrak. Ik zou het heel jammer vinden als de vrouwelijke tak van het voetbal extra hard wordt getroffen door de financiële gevolgen van de pandemie.”

“Sinds de lockdown is het makkelijker om topsport en studie te combineren”

Online colleges

Topsportstudenten zien ook mogelijke positieve veranderingen nu het ‘nieuwe normaal’ vorm begint te krijgen. Van Dooren: “Sinds de lockdown is het veel makkelijker om mijn studie te combineren met mijn sport. Niet omdat ik meer tijd heb om aan mijn studie te besteden, want ik trainde de afgelopen maanden nog even veel, maar omdat onderwijs nu online wordt aangeboden. Daardoor hoef ik geen colleges meer te missen. Ik zou graag zien dat dat zo blijft, ook na de lockdown.” 

Andere lockdownmaatregelen mogen wat de topsporters betreft best worden opgeheven. Net als ‘gewone’ studenten kijken ook zij uit naar de versoepelingen die vanaf 1 juni ingaan. Maartje Kusters: “Ook ik zit volgende week weer met mijn vriendinnen op het terras. Alleen dan niet met een wijntje of een gin-tonic, maar met een spa rood.”  

_Advertentie.