‘Stapel was verblind door ambitie’
Diederik Stapel was verblind door ambitie. Hij wilde snel beroemd worden. Dat concludeert Vrij Nederland op basis van interviews met promovendi en hoogleraren die met de gewezen hoogleraar samenwerkten.
De Schotse hoogleraar Stephen Reicher begeleidde Stapel toen hij begin jaren negentig aan de universiteit van Exeter studeerde. “Ik mocht hem graag. Hij was ongelooflijk enthousiast. Breed geïnteresseerd, in kunst en literatuur. Zijn passie voor de wetenschap raakte me. Hij had alle ingrediënten om de top te bereiken.” Maar Reichers bewondering voor Stapel nam af toen hij hem in zijn Groningse tijd opnieuw ontmoette. “Een van de dingen die ik altijd tegen mijn studenten, en ook tegen Diederik zei, is: je gaat de wetenschap niet in om beroemd te worden. Dat was bij hem veranderd. Hij was zijn oorspronkelijke passie en nieuwsgierigheid verloren en cynisch geworden.”
“Dat heb ik van meer mensen gehoord,” zegt Joop van der Pligt in hetzelfde artikel in Vrij Nederland. In 1997 promoveerde Stapel cum laude bij de hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. “Hij was verblind door ambitie, denk ik. Het is allemaal heel erg triest en heeft ook wel klinische proporties,” zegt Van der Pligt.
De in 2009 bij hem gepromoveerde Lennart Renkema vond het al bijzonder alle voorspellingen bij een onderzoek juist bleken te zijn. “Normaal komen een paar verwachtingen uit en andere niet, en moet je het allemaal weer herzien en opnieuw doen om het er mooier uit te krijgen.”
In de kroeg werd er wel eens grappend gezegd dat het allemaal wel erg toevallig was. Een aandrang het tot de bodem uit te zoeken, had Renkema niet. “Als het om je eigen data gaat, wil je niet eens al te kritisch zijn. Als iets mooi uitkomt, worden er geen vragen gesteld. Je wilt de dingen afronden, opschrijven en publiceren.” Ergens vindt de doctor die intussen de wetenschap heeft verlaten het wel jammer dat de fraude niet eerder is ontdekt. “Dit is een van de grootste blamages uit de psychologie.” Tegelijk prijst hij zichzelf gelukkig dat het nu pas is uitgekomen. “Ik ben wel mooi op tijd gepromoveerd. Anders had ik de helft overnieuw moeten doen, en was ik nog twee, drie jaar bezig geweest.”
Advertentie.
