Stapel spreekt weer vakgenoten

Erasmus professor Rolf  Zwaan doet in zijn blog verslag van een gesprek dat hij heeft gehad met Diederik Stapel. Hij ontving mails waarvan hij eerst dacht dat het een grap was, maar later heeft hij aan de hand van de mails een afspraak gemaakt met Stapel. Rolf Zwaan: “Het is niet zo dat ik pleit voor vergevingsgezindheid jegens Stapel. Mijn punt is veeleer dat boosheid op zich niet zo veel zin heeft en dat een analytische benadering productiever is.”

Hieronder de Nederlandse vertaling van de blog van Rolf Zwaan:

Op 1 april ontving ik een e-mail van “Diederik Stapel” die was verzonden van een gmail adres. Vanwege de datum dacht ik dat een inmiddels afgestudeerde student mij in de maling nam. Ik had in haar laatste jaar een grap met haar uitgehaald door mijzelf vanaf een vals e-mail adres voor te doen als een redacteur (ik ben een redacteur maar ik deed mij voor als een andere redacteur). Ik dacht dat zij mij terug wilde pakken dus ik reageerde met: “Leuk geprobeerd, Lisa. Wat is de datum ook alweer?”

Uit het antwoord bleek dat de persoon geïrriteerd was over mijn reactie en omdat ik diegene niet serieus nam. Nog altijd onder de indruk dat dit een grap was en dat mijn voormalige student wanhopig aan het worden was omdat ik er niet ingetrapt was, besloot ik tot na 1 april af te wachten wat er zou gebeuren. Als de berichten op de één of ander manier niet van mijn student afkomstig waren, zou ik na 1 april zeker nog een bericht ontvangen.

Op 3 april ontving ik inderdaad nog een e-mail van Diederik Stapel die ik serieus beantwoordde. Stapel wilde met mij afspreken omdat ik “een verfrissend perspectief” op de huidige methodieke crisis in de psychologie had.  Ik was benieuwd wat hij te zeggen had. We spraken af op 11 april  in een café in Utrecht.

Het was een prettig en interessant gesprek dat twee uur duurde. Natuurlijk waren er over en weer wat steken onder water. Zoals wel vaker voorkomt bij sociaal psychologen dacht hij dat ik bevooroordeeld was over de sociale psychologie (ik was het daar niet mee eens) en hij vond mijn grapjes over hem op Twitter ongegrond. Van mijn kant, gaf ik hem geen vrijbrief voor de overtredingen die hij in het verleden was begaan (hoewel hij zichzelf daar overduidelijk ook geen vrijbrief voor zou geven).

Ons open gesprek concentreerde zich op een paar onderwerpen waarvan ik er hier enige zal beschrijven. Het is belangrijk om te vermelden dat Stapel deze tekst heeft gelezen en ermee akkoord gaat dat ik hem publiceer. .

Eén van de onderwerpen die we bespraken, ging over onderzoek naar social priming. Ik vertelde Stapel dat ik oprecht verbaasd ben over de grote effecten die vaak in de literatuur gerapporteerd worden in combinatie met sommige vergezochte manipulaties. Ik leek bij Stapel een klankbord gevonden te hebben en hij schetste de grappige karikatuur (hoop ik) van een experiment waarbij mensen met een lantaarnpaal worden geprimed om vervolgens te beoordelen of er inderdaad meer licht uit hun ogen schijnt. Aan de andere kant had Stapel een interessante en innemende theoretische verdediging van het begrip social priming.

Een ander onderwerp dat we bespraken, was de recente publicatiecultuur. Stapel gaf onmiddellijk toe dat hij eigenlijk onder geen enkele druk stond om veel documenten in te dienen: hij was het slachtoffer geworden van zijn eigen ambitie en ijdelheid. We waren het erover eens dat de publicatiecultuur en de beloningsstructuur veranderd moeten worden en dat er een verschuiving moet plaatsvinden naar een kwalitatieve beoordeling van wetenschappelijke bijdragen in plaats van de voornamelijk kwantitatieve beoordeling (die in mijn ervaring in Nederland nog gebruikelijker is dan in de Verenigde Staten).

_Advertentie.