Stapel spreekt zelf

Diederik Stapel geeft vandaag een groot interview in de Volkskrant. De Volkskrant publiceerde de vertaling van een groot artikel van de New York Times. Het is de eerste keer dat Stapel zich laat interviewen nadat zijn fraude was ontdekt.

Het interview is met Yudhijit Bhattcharjee, een redacteur van Science, Wired en Discover. Hij sprak met Diederik op verschillende tijden afgelopen jaren, maar ook met Diederiks vrouw, medewetenschappers en met zijn ouders. In het interview wordt nergens goedgepraat wat Stapel heeft gedaan, er wordt wel naar achtergronden en verklaringen gezocht.

In het interview ontkent  Stapel niet dat hij uit eerzucht heeft gehandeld. Maar toch ligt de zaak genuanceerder, zegt hij. Hij houdt van zijn vakgebied de sociale psychologie. Wat hem opbrak dat was dat zijn onderzoeksgegevens zo zelden heldere conclusies opleverden. Vanuit een zucht naar orde en elegantie is hij de onderzoeksgegevens gaan verfraaien. Hij noemt zijn gedrag een verslaving, die hem dwong tot steeds gewaagdere vormen van bedrog, als een junk die steeds een grotere kick nodig heeft. Bhattcharjee ziet de zucht naar orde en symmetrie ook steeds in Stapels gedrag in de tijden dat hij hem volgt.

Stapels vrouw Marcelle beschrijft de diepe depressie nadat het eerste onderzoeksrapport van de commissie Levelt was uitgekomen. In het onderzoek wordt Stapel omschreven als een arrogante, intimiderende figuur, die vriendschap sloot met zijn studenten om ze te kunnen manipuleren. Toen Stapel dat zag stortte hij in. Hij riep om zijn moeder, hij sloeg helemaal door, aldus Marcelle. Stapels vrouw geeft aan dat hij een goede echtgenoot, vriend, vader en zoon is. “En toen dacht ik: oké, het venijn zit ‘m dus in de combinatie van Diederik en wetenschap”.

De alinea’s over de ontmaskering geven weinig nieuws, behalve dan dat Diederik nog een dag heeft geprobeerd in Groningen onderzoeksgegevens te gaan halen. Toch is het zeker de moeite om het interview te lezen, je leert de figuur Stapel  en zijn beweegredenen veel beter kennen. Het stuk van de Volkskrant staat niet online, maar het stuk van de New York Times wel. Er is veel discussie over de rol van Science in dit verhaal. Jan Tromp, journalist, vroeg zich af of Science op deze manier niet probeerde haar straatje schoon te vegen. Hij deed dit in het mediaforum op Radio 1.

_Advertentie.