UD Hoondert over mening Vuijsje Dodenherdenking

Univers vroeg universitair docent Muziek, religie & ritueel Martin Hoondert te reageren op de mening van Hans Vuijsje. Vuijsje, directeur-bestuurder van Stichting Joods Maatschappelijk Werk, roept op om tijdens de Nationale Dodenherdenking alleen de oorlogsslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog te herdenken.  In de Volkskrant maakt hij zich daarnaast zorgen over het volgens hem groeiende antisemitisme in Nederland.

Welke slachtoffers herdenken we tijdens de Nationale Dodenherdenking?
“De Nationale Dodenherdenking is een breed gewaardeerd en stevig verankerd ritueel in de Nederlandse samenleving. We kunnen spreken van een Civil ritual, een ritueel waarin waarden die de identiteit van de Nederlandse samenleving gevormd hebben tot expressie komen. De Dodenherdenking kent een bewogen geschiedenis. Aanvankelijk herdacht men de verzetshelden die in de Tweede Wereldoorlog omgekomen waren. Pas later kwam er aandacht voor de vermoorde joden en weer later werd dit verbreed tot “allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties,” aldus de officiële tekst van het memorandum (www.4en5mei.nl). De discussie die zich de laatste jaren afspeelt, gaat over het herdenken van slachtoffers en daders binnen het kader van één plechtigheid. Zijn we al zover dat we tijdens de Dodenherdenking ook de omgekomen Duitse soldaten kunnen herdenken? Gezien de discussie vorig jaar inzake de Dodenherdenking in Vorden luidt het antwoord op deze vraag ‘nee’.”

Wat vindt u van het voorstel van Hans Vuijsje en zijn vrees voor het groeiende antisemitisme?
“Het voorstel van Hans Vuijsje om de Dodenherdenking weer exclusief te richten op de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en dan met name de omgekomen Joden, verrast mij. De verbreding van de herdenking heeft er in mijn waarneming voor gezorgd dat de Dodenherdenking als Civil ritual voor velen een herkenbaar en waardevol ritueel is gebleven. Het versmallen van de herdenking kan ertoe leiden dat dit ritueel minder draagvlak zal krijgen. Daar komt bij dat Vuijsje, naar mijn idee, het probleem van een  toenemend gevoel van onveiligheid onder Joodse Nederlanders wil oplossen door de Dodenherdenking van karakter te veranderen. Naar mijn idee is dat de verkeerde oplossing voor een probleem dat we zeker serieus moeten nemen. Antisemitisme moet, zoals elke vorm van discriminatie en belediging, aangepakt worden. Daartoe heeft de Nederlandse samenleving een goed juridisch kader. Naar mijn idee lopen we het risico het antisemitisme in de kaart te spelen als we de Dodenherdenking opnieuw gaan toespitsen op de Tweede Wereldoorlog. Ik lees het pleidooi van Vuijsje dan ook eerst en vooral als oproep om het antisemitisme en de daarmee gepaard gaande gevoelens van onveiligheid serieus te nemen en aan te pakken. Maar laat de Nationale Dodenherdenking vooral een herdenking zijn van ons allen, een ritueel waarmee we uitdrukken dat oorlog en geweld uitgebannen moeten worden.”

Hoondert geeft het vak Civic Religion and Civic Ritual op Tilburg University waarin de Nationale Dodenherdenking één van de hoofdonderwerpen is.

_Advertentie.