Ouwerkerk: “Niet iedere pedofiel wil kwaad aanrichten”

Pedofielen uit de samenleving weren is geen oplossing, vindt Jannemieke Ouwerkerk. De Tilburgse juriste pleit voor meer openheid. “Het onderwerp wordt steeds minder bespreekbaar en dat baart mij zorgen.”

Levenslang en vier jaar kregen de twee moordenaars van Bijan Ebrahimi. Onlangs werd de Iraniër door zijn Britse buurtbewoners vermoord omdat ze dachten dat hij pedofiel was. Ebrahimi werd in elkaar geslagen, met spiritus overgoten en in brand gezet. De twee Britten dachten dat hij foto’s van kinderen maakte om zich daar later aan te verlustigen. Achteraf bleek dat Ebrahimi de foto’s maakte om te kunnen bewijzen dat de kinderen zijn bloembakken vernielden.

Een afgrijselijke gebeurtenis. Gelukkig een uitzondering, geen regel. Maar als het over pedofilie gaat lopen de gemoederen al snel hoog op. Ook in Nederland, waar al jarenlang heftige discussies worden gevoerd over het onderwerp. Zo ook tijdens een uitzending van Pauw & Witteman eerder dit jaar, waar inwoners uit Deventer te gast waren die protesteerden tegen de aanwezigheid van pedofielen in hun stad. Deventer moest pedovrij worden en pedofielen waren volgens hen überhaupt geen mensen.

Jannemieke Ouwerkerk, universitair docent strafrecht aan Tilburg University, zag de aflevering en besloot dat het tijd werd voor een tegengeluid. Ouwerkerk is betrokken bij stichting Mens en Strafrecht (MENS). Deze groep van strafrechtjuristen en criminologen pleit ervoor de menselijke maat niet uit het oog te verliezen in een tijd waarin er vooral wordt geroepen om meer en zwaardere straffen. Samen met collega’s Jacques Claessen en Alrik de Haas klom Ouwerkerk in de pen en schreef een opinie die werd gepubliceerd in o.m. het Eindhovens Dagblad. Een pleidooi voor meer menselijkheid en effectiviteit in de omgang met pedofielen.

Wat verontrustte jou het meest aan die uitzending van Pauw & Witteman?

“De mensen die daar het woord kregen zijn zelfverklaarde pedojagers. Ik dacht: als deze mensen nu echt een podium krijgen, vraagt dat om een net zo krachtige tegenreactie. Collega’s die betrokken zijn bij MENS hadden hetzelfde. Daarom hebben we vanuit MENS die opinie geschreven. We wilden iets doen, het debat voeden met nuance.”

Waarom is dat belangrijk?

“Omdat er ook pedofielen bestaan die erg met hun geaardheid worstelen. Mensen die juist niet de fout in willen gaan. Of mensen die wel de fout zijn ingegaan maar er alles aan willen doen om herhaling te voorkomen, die bereid zijn tot medicatie en nazorg. Onze samenleving moet die mensen iets bieden. Kijk, mensen die de laakbaarheid van hun gedrag niet inzien en hun leven niet willen beteren, dat is een bijzonder lastige groep. Wij hebben zo 1-2-3 ook geen pasklaar antwoord op hoe daarmee moet worden omgegaan. In ons stuk vragen wij vooral aandacht voor die mensen die heel graag op het rechte pad willen blijven.”

Praten staat bijna gelijk aan vogelvrij verklaren, schrijven jullie in de opinie.

“Praten over pedoseksuele gevoelens wordt door een groeiende groep gezien als een reden om iemand uit de samenleving te weren. Je zou dit kunnen opvatten als een pleidooi voor intentiestrafrecht: dat je mensen gaat veroordelen om gevoelens en gedachten. Dat lijkt ons verre van wenselijk. Bovendien is meer openheid hierover belangrijk, omdat de vrees bestaat dat mensen met een pedofiele geaardheid eerder de fout ingaan als zij niet over hun gevoelens kunnen praten.”

Het lijkt vaak alsof pedofielen geen enkele menselijke kwaliteit wordt toegedicht.

“Dat is al langer zo. Ook in gevangenissen staan pedofielen onderaan de pikorde. Maar er is wel degelijk iets veranderd. Tien jaar geleden deelden mensen nog folders uit van vereniging Martijn, gewoon in de stad. Dat is nu ondenkbaar. Het onderwerp wordt steeds minder bespreekbaar en dat baart ons zorgen. Niet iedere pedofiel wil kwaad aanrichten. We moeten proberen om eerst een paar keer na te denken bij het horen van het woord pedo, en niet meteen instinctief te reageren.”

Het voorkomen van misbruik is volgens jou een verantwoordelijkheid van de hele samenleving. Hoe doe je dat dan?

“Er bestaan gelukkig al goede initiatieven, zoals de pedo-hulplijn ‘Stop it Now!’ En je hebt het COSA-project, waar zedelingendelinquenten worden geholpen door vrijwilligers om weer te integreren in de maatschappij. Welke bijdrage je als individu kunt leveren? Daar is heel moeilijk een algemeen antwoord op te geven. We weten vooral wat niet helpt. Als wij mensen aan het denken zetten over hun mogelijke rol in de re-integratie van kindermisbruikers, hebben wij ons doel al bereikt. ”

In Amerika hebben ze databases voor sexual offenders. Kun je zo zien of er een zedelingendelinquent in je buurt woont.

“Daar zie je ook dat die veroordeelden niet meer terug kunnen keren in de maatschappij. Kijk, wanneer je alle potentiële kindermisbruikers opsluit of uitsluit zou je kunnen zeggen dat dit helpt. Ze kunnen dan immers niet meer bij kinderen in de buurt komen. Maar als je voor zo’n oplossing kiest, ga je helemaal voorbij aan de vraag wat menselijk is. En dan krijg je een wel heel arme samenleving. MENS pleit voor effectiviteit en menselijkheid. Die twee kunnen echt samengaan.”

_Advertentie.