Partnerperikelen in huize Ratelband en Rens
Wat een bewogen week hè? De ongelofelijke nieuwsberichten buitelden werkelijk over elkaar heen. Eerst was er het trieste bericht van het Algemeen 
Dagblad dat Peter Jan Rens – de Meneer Kaktus die flink uit de publieke gratie is gevallen – uit de gratie is gevallen bij zijn maar liefst 43 jaar jongere vriendin Virginia van Eck. Een moeilijk bericht. Niet alleen voor Peter Jan die ‘verbijsterd’ is. Maar ook voor Virginia die er na vier jaar eindelijk ‘genoeg van heeft om alle problemen aan te horen’. En voor hun dochtertje Djelisa – die nu moet opgroeien in een gebroken gezin. Er is nog wel wat hoop: Virginia sluit niet uit dat het in de toekomst toch nog goed zal komen. Gelukkig maar!
Maar goed, over naar het positieve nieuws op nu.nl. Zo heeft Linda Snel (25) 
bekend gemaakt dat ze graag in het huwelijksbootje zou stappen met Emile Ratelband – de 41 jaar oudere positiviteitsgoeroe. Linda heeft aangegeven ook dolgraag een baby’tje van de tjakka-roeper te willen krijgen. Emile, emotioneel als hij is, reageerde geroerd, en sluit niets uit voor de toekomst. Alles kan, maar alles op zijn tijd!
Tijd voor wat sociaal-wetenschappelijke reflectie. Zou ik mediawetenschapper Jeffrey Scheuer zijn, dan zou ik me zorgen maken over de kwaliteit van de journalistiek van dit land. Zeggen dat zonder kwalitatief goede journalistiek de democratie een belangrijke controlerende kracht verloren zou zijn. En een vurig pleidooi houden om journalisten weer onderzoek te laten doen naar de echte problemen in dit land. Maar ja, deze week werden we ook al getrakteerd op stukken met koppen als: ‘Leonardo DiCaprio niet verkracht door beer’ (RTLnieuws) en ‘Gerard Joling wordt zijn eigen buurman!’ (Telegraaf) – dus we kunnen wel weten dat het met de vaderlandse kwaliteitsjournalistiek wel snor zit (om maar te zwijgen over het meest recente #PILF-gebeuren). En daarbij, ik ben een socioloog, en die stellen andere vragen. Vragen als: Hoe bijzonder is dat eigenlijk dat oudere mannen met jongere vrouwen scharrelen? Komt het omgekeerde ook voor? En neemt het aantal paren met een sterk leeftijdsverschil tussen beide partners eigenlijk toe of af?
Sociologen zijn vanouds geïnteresseerd in homogamie (zoeken mensen partners die sterk op elkaar lijken?) en heterogamie (of juist die sterk van elkaar verschillen?). Is de partnerkeuze werkelijk vrij? Of wordt deze door onzichtbare, maar reële sociale krachten zoals sociale conventies of economische posities, beïnvloed? Tal van belangwekkende artikelen is hier in de loop van de jaren over geschreven (zie Kalmijn, 1998). Zo constateerden Smeenk en Ultee in 1997 al dat er over een periode van maar liefst 50 jaar hooguit wat trendloze variatie is. Zij lieten zien dat mannen een voorkeur hadden voor jongere vrouwen en dat dit patroon door de jaren heen niet sterk is gewijzigd. Laten we dus eerst maar eens kijken hoeveel partners eigenlijk van elkaar verschillen in leeftijd anno nu. De figuur hieronder laat dit zien op basis van gegevens van de ESS uit 2014.
Verreweg de meeste mensen in Nederland hebben partners die niet al te veel verschillen in leeftijd. De overgrote meerderheid van de mensen (81,2%) heeft een partner die maximaal 5 jaar in leeftijd van hen verschilt. En een heel klein deel van de mensen (1,2%) heeft een partner die minstens 20 jaar verschilt in leeftijd. De leeftijdsverschillen in huize Ratelband en Rens zijn zelf dermate groot dat ze niet voorkomen in de steekproef van het Nederlandse deel van de ESS. Het maximum is hier namelijk 29 jaar verschil. Tamelijk uitzonderlijk mogen we dus concluderen. Wel is het zo dat mannen gemiddeld genomen een voorkeur hebben voor jongere partners en vrouwen een voorkeur voor oudere levenspartners. Gemiddeld scheelt het 2,6 jaar.
De vraag is vervolgens hoe dit verklaard kan worden. Een gangbaar idee is dat het ligt aan iemands economisch kwetsbare positie. Bij vrouwen die minder goed in de arbeidsmarkt liggen, liggen oudere, meer welvarende mannen beter in de huwelijksmarkt – is het idee. Helemaal sluitend is het niet, maar er lijkt wel wat in te zitten. Volgens de figuur zijn het vooral laag opgeleide vrouwen die een voorkeur hebben voor een oudere man. De verschillen verkleinen naarmate het opleidingsniveau van vrouwen hoger is.
Of het ooit nog goed komt tussen Peter Jan en Virginia, daar heeft de Socioloog des Vaderlands geen idee van. En of Ratelband zijn lieve, jongere vriendin moet trouwen weet de SdV al evenmin. Maar het zijn welhaast unieke gevallen. Zo uniek, dat de vaderlandse journalistiek er goed aan doet ons op de hoogte te houden van het wel en wee in huize Rens en Ratelband!
PA
Advertentie.
