Replicatie onderzoek ‘glimlach maakt gelukkig’: een bom onder de sociale psychologie?

‘De wetenschap staat in brand, er is alle reden voor paniek’, stelt hoogleraar Eric-Jan Wagenmakers (UvA) vandaag in de Volkskrant. De Tilburgse hoogleraar sociale psychologie Ilja van Beest tekent protest aan bij deze stelling.

Een van de meest aansprekende effecten gevonden in de sociale psychologie is dat van de glimlach die gelukkig maakt. Het was de uitkomst van een experiment van de Duitse psycholoog Fritz Strack. De mensen die hij geforceerd liet lachen, met behulp van een potlood tussen de tanden, gaven aan gelukkiger te zijn.

De Amsterdamse methodoloog Wagenmakers repliceerde dit onderzoek en kwam tot de conclusie: er klopt niets van. Wagenmakers claimt nu in de Volkskrant dat met zijn resultaat ‘de bom is ontploft’ in de sociale wetenschappen: “Want nu zijn we elkaar gewoon voor de gek aan het houden. We zien voortdurend dat als we een bepaald onderzoek pakken, we het niet kunnen repliceren. Het is tijd voor paniek. De wetenschap staat in brand.”

Hoogleraar sociale psychologie Ilja van Beest (Tilburg University) reageert desgevraagd en vindt deze conclusie totaal overtrokken: “Bij mijn weten heeft Strack zijn onderzoek zelf aangeboden ter replicatie. Dat de uitkomst van zijn onderzoek niet robuust blijkt te zijn, lijkt mij juist een teken dat de wetenschap zijn werk doet. Het maakt Strack ook geen minder goede onderzoeker.” Van Beest voegt eraan toe dat hiermee ook niet gezegd is dat het effect er niet is. Het zegt alleen dat Stracks onderzoek niet te repliceren is. “Bovendien kan Strack ook nog ‘ja maar’ zeggen, en ook dat is wetenschap. Ik zou zeggen: we zijn juist lekker bezig.”

_Advertentie.