Kunst kijken in Cobbenhagen: van Brood tot Jezus
De hallen van het Cobbenhagengebouw rondom de aula zijn versierd met kunstwerken uit de zevenhonderd werken tellende collectie van Tilburg University. Schilderijen, beeldhouwwerken en fotografie: achter ieder kunstwerk schuilt een bepaalde gedachte en tijdsgeest. Aan projectleider Academisch Erfgoed Pieter Siebers vroegen we: wat zijn eigenlijk de verhalen achter deze kunstwerken?
Studenten kunnen kunstarchief van de universiteit aanvullen, bewees een groep studenten toen Herman Brood in december 1992 naar de universiteit kwam. In die tijd had je de Pluriforme Uitspanning Faculteit (PUF), dat onder andere het podiumcafé organiseerde, een soort voorganger van Academic Forum. Popicoon Brood was uitgenodigd om daar een verhaal te houden.
Tekst gaat verder na afbeelding De studenten hadden met vooruitziende blik linnen en spuitbussen gekocht, zegt Siebers. Na de lezing stapten ze dapper op Brood af: “Nu u hier toch bent, zou u er iets voor voelen een schilderij voor ons te maken?” Daar stond de kunstenaar wel voor open. “Op voorwaarde dat er een fles whisky gehaald wordt.” Daar gingen de studenten mee akkoord. Ze trokken naar de Westermarkt en kozen een goede fles whisky uit. Toen ze terugkwamen was Brood neergezakt bij wat nu het Simongebouw is. Daar begon hij aan zijn kunstwerk.
Zoals op al zijn schilderingen maakte hij gebruik van primaire kleuren en liet zijn kinderlijke ziel erop los. Na twee uur was het schilderij bijna klaar, enkel de titel miste nog. “Maar waar zijn we hier eigenlijk?” Vroeg Brood de studenten. “In Tilburg.” Dat wist Brood wel. “Op de Universiteit.” Ook daar doelde hij niet op. Wat was hier vroeger? Wat was hier voordat de universiteit hier stond? Een student wist daar een antwoord op te geven: het gebied bestond ooit uit bos, hei en zandverstuivingen. Daar kon Brood wel wat mee: ‘waar eens de boterbloempjes bloeiden’ spoot hij op het doek.
Understanding Society
De kans is groot dat je ooit je ogen heb laten vallen op het onderstaande doek in de aula van het Cobbenhagengebouw. Het is gemaakt gemaakt in opdracht van de universiteit door Teun Hocks, een internationaal bekend kunstenaar. In 2013 werd het kunstwerk tijdens de Dies gepresenteerd.
Tekst gaat verder na afbeelding Toen de universiteit Hocks benaderde met de opdracht om iets te maken rondom het motto van de universiteit ‘understanding society’, moet hij zich afgevraagd hebben hoe hij dat ging verbeelden. Het is dan ook niet voor niets dat Hocks tijdens de presentatie van het kunstwerk het volgende antwoordde op de vraag of hij kon vertellen hoe hij tegen ‘understanding society’ aankeek: “The whole of my life I’ve been trying to understand society, but still didn’t succeed.”
Dit komt tot uiting in het beeld dat Hocks geschetst heeft: een man die een reuzenstap onderzoekt. Het kan, maar het kan ook niet. Dat is kenmerkend voor Hocks, die met zijn foto’s veelal met de realiteit speelt. Bijzonder aan het kunstwerk is dat het gebaseerd is op een geënsceneerde foto, waarvan een doek geweven is in het textielmuseum in Tilburg.
De werken van Hocks zijn gedurende de tentoonstellingen op meer plekken te bewonderen dan in de aula. Zo kreeg hij ooit ook de opdracht om een metafoor voor de vijf faculteiten te vinden. De foto’s die hij daarvoor maakte hangen doorgaans in de gang bij het College van Bestuur.
Zetel der Wijsheid
In een glazen vitrine staat een kostbaar beeld uit de Middeleeuwen: de Zetel der Wijsheid. Het is een van de eerste kunstwerken die de universiteit verworven heeft en vindt zijn oorsprong in het vijftiende-eeuwse Zuid-Frankrijk of Noord-Spanje. Een belangrijk stuk, omdat het zowel refereert aan het idee van wijsheid, als aan de katholieke oorsprong van de universiteit.
Het beeld symboliseert Jezus, die troont op Maria’s schoot. Maria draagt in haar rechterhand een rijksappel, die verwijst naar de heerschappij van de wereld. Christus zal de wereld gaan leiden, in geestelijke zin. Vermoedelijk droeg Christus deze rijksappel ook in zijn rechterhand, maar deze is beschadigd. In zijn linkerhand draagt Christus een boek: de Bijbel. Vanuit dat gedachtegoed wordt de wereld geregeerd.
Avondmaal te Emmaüs
Ook nu hecht de universiteit nog waarde aan zijn katholieke signatuur. Dat bewijst de foto van Erwin Olaf, een eigentijdse variant van een beroemd schilderij van de 17e eeuwse Italiaanse schilder Caravaggio. De scène is gebaseerd op een evangelie van de profeet Lucas. Nadat Christus gestorven is verschijnt hij nog een aantal keer bij zijn volgelingen, om het geloof te verspreiden.
Tekst gaat verder na afbeelding Emmaüs was een dorp op ongeveer op tien kilometer afstand van Jeruzalem. Volgens het evangelie van de profeet Lucas zou Christus daar zijn verschenen aan twee wandelaars. Deze herkenden hem in eerste instantie niet, maar kregen gedurende de wandeling wel het idee dat ze met een bijzondere man aan de praat waren geraakt. Die avond ging het drietal eten in een herberg. Gedurende het diner merkten de wandelaars dat ze niet zomaar met iemand op pad waren, maar dat de vreemdeling de herrezen Christus was. Zij konden hun oren niet geloven: hoe was het mogelijk dat zij hier in gezelschap van Christus zaten?
Erwin Olaf, de fotograaf, maakt een paar knipogen naar het hedendaagse leven. Zo zie je modern ondergoed uitkomen onder de broek van de linker wandelaar en een muurreliëf van een soort mozaïek wat toentertijd nog niet bestond.
Advertentie.
