‘De universiteit is geen frietfabriek’

Topeconoom Sylvester Eijffinger peinst niet alleen over de stand van de economie, maar ook over die van het hoger onderwijs. “Dit is de tijd om er iets aan te doen.”

1. Professor Eijffinger, u bent wel gearriveerd, maar staat ook bekend als iemand die zich bekommert om studenten die zich in de schulden moeten steken.

“In Oisterwijk, waar ik woon, zie ik kinderen die de studielening gebruiken om ervan op wereldreis te gaan, maar andere groepen die het minder breed hebben, worden ook verplicht te lenen. Dat is een probleem. Empirisch onderzoek laat zien dat kinderen van mensen met lagere inkomens minder bereid zijn te gaan studeren.

2. Onderwijsminister Jet Bussemaker heeft het studievoorschot ingevoerd om universiteiten meer financiële ruimte te geven om de kwaliteit te waarborgen. Was dat niet nodig?

“Ik gebruik liever de term studielening dan het eufemistische studievoorschot. Het is namelijk een lening. En die zorgt ervoor dat afgestudeerden straks moeilijker een huis kunnen kopen. De rente is misschien laag, zoals politici keer op keer benadrukken, maar bedenk wel hoe groot de kracht is van ‘compounded interest’, dus rente over rente. Zo kan een schuld van 20.000 euro over de jaren zomaar oplopen tot misschien wel 60.000 euro. Bovendien is het maar de vraag wat er terecht komt van de besparing die het opheffen van de basisbeurs zou betekenen.”

3. Een miljard zou er naar de universiteiten gaan, toch?

“Destijds zat ik bij de hoorzitting over het studievoorschot. Extra geld naar het onderwijs, dat moest hét wapenfeit worden van Jet Bussemaker en ze hield mensen als Karl Dittrich en Thom de Graaf de worst voor van 1 miljard voor de universiteiten en de hogescholen. Ik heb toen al mijn grote twijfel geuit. Het was een bruto berekening en dan is het altijd nog maar zien hoe het in werkelijkheid uitpakt. Dat blijkt nu dus te kloppen. Frans van Heest van ScienceGuide heeft dat mooi laten zien. We mogen blij zijn als het 800 miljoen is.”

4. U zou het liefste de basisbeurs weer terug zien?

“Wel voor studenten die het nodig hebben. Voor studenten met rijke ouders in Oisterwijk zeg ik: betaal het lekker zelf. En voor middeninkomens zou een tussenoplossing gezocht kunnen worden, precies zoals vroeger.”

5. Valt dat te betalen?

“Degenen die op de universiteit horen terwijl ze weinig geld hebben, zouden een beurs moeten krijgen. Nu lopen er op universiteiten ook studenten rond waarvan je kunt zeggen: die horen er eigenlijk niet thuis. De outputfinanciering dwingt echter om zoveel mogelijk mensen af te laten studeren. Kwantiteit gaat dan boven kwaliteit. Het is een wonder dat we in Tilburg de kwaliteit nog zo hoog houden, zoals bij TiSEM, TLS en TIAS, want de prikkel vanuit het Rijk is er om dat niet te doen. Dat moet toch een keer anders, de universiteit is geen frietfabriek. Het geld klotst nu tegen de plinten, dit is de tijd om er iets aan te doen.”

_Advertentie.