Loten in plaats van kiezen

Plaatselijke democratie kan makkelijk zonder politieke partijen. Zei ik democratie? We leven niet eens in een democratie. We leven in een particratie: een systeem waarin politieke partijen de macht uitoefenen. En dat is geen goede zaak.

Iets meer dan twee procent van alle Nederlanders is lid van een politieke partij. Weer een klein deel van die twee procent stelt zichzelf verkiesbaar. Daar mag je dan uit kiezen, als burger. Eén keer in de vier jaar een bolletje rood kleuren achter een naam in plaats van een idee, want politiek draait om de poppetjes.

Terwijl de hamvraag zou moeten zijn: hoe krijgen we het best mogelijke bestuur? Onze maatschappij telt duizenden en duizenden burgers die dolgraag de samenleving willen dienen, maar voor geen goud de politiek in willen. Denk maar aan alle vrijwilligers die verenigingen en stichtingen draaiende houden, van voetbalclub tot buurthuis.

Dan denk ik: waarom niet loten in plaats van kiezen? Juryrechtspraak werkt ook zo, dus waarom de plaatselijke politiek niet? Burgers zijn beter geïnformeerd én hoger opgeleid dan ooit tevoren. Waarom bestaat het bestuur van een stad als Tilburg niet uit verschillende organen van door loting aangewezen burgers, die op hun beurt weer worden bijgestaan door (deskundige) ambtenaren? En elke twee of vier jaar loten we opnieuw. Om de beurt regeren én geregeerd worden, dát is ware democratie.

Dit is overigens niet mijn idee, maar van de Belgische cultuurfilosoof David van Reybrouck. En hij heeft het weer afgekeken van de oude Grieken die het ook zo deden, met volksvergaderingen.  Bijna alle publieke functies in de stadsstaat Athene werden via loting ingevuld.

Democratie bestaat al drieduizend jaar. Stemmen pas tweehonderd jaar, indertijd ingevoerd door de aristocratie om burgers op afstand te houden. Denk daar maar aan wanneer je politici weer eens hoort betogen dat referenda “verkeerde verwachtingen” wekken bij de burger.

_Advertentie.