Ik print, dus ik leer

Ben jij een schermlezer of lees je het liefst van papier? De manier waarop je leest kan je studieresultaat behoorlijk beïnvloeden. Docent Odette Bruls pleit voor het opnemen van het onderwerp ‘print-versus-schermleren’ bij het vak academische vaardigheden.

Fotografie: Super Formosa Photography

Eens leverde een student een dikke scriptiepil in. De kern mag slechts 35 pagina’s zijn, hij had zeker het tienvoud. Hij dacht dat ik zijn keuze voor enkelzijdig printen fijn zou vinden, inclusief bijlages met tabellen voor zijn analyses A t/m Z in het kwadraat. Wat een papierverspilling! Daarom juich ik het digitaal inleveren van scripties toe. Die ik vervolgens wel zelf print, ja! Waarom? Omdat het de kwaliteit van mijn werk verbetert.

Maar tekst is toch tekst, ongeacht of het op scherm of in print voor ons staat? Nee dus. We blijken tekst op verschillende manieren te verwerken afhankelijk van hoe we het zien. Een printversie heeft concrete ankerpunten. Al bladerend zie ik de structuur al. Ik spring naar hartenlust heen en terug tussen passages zonder de rode draad kwijt te raken. De woorden en plaatjes blijven braaf op dezelfde plaats staan. Dit alles fixeert zich in mijn geheugen als een mentale kaart. De topografische kaart van de scriptie. Wanneer ik verderop in de scriptie ben en me afvraag wat de probleemstelling ook al weer was, zie ik hem eigenlijk al voor me staan. Inclusief eventuele opmerking die ik er al bij krabbelde.

Tekstdoolhof

Natuurlijk beoordeel ik ook stukken online. Iets in mij zegt dat ik te ouderwets ben met mijn printgewoonte. Dat het net zo goed digitaal moet kunnen. Dus ik blijf het proberen, maar mis mijn mentale topografische kaart. Ik blijf omhoog en omlaag scrollen, zoekend naar iets wat ik ergens had gelezen maar waar ik niet in één sprong terecht kan komen. Ik voel me een hamster in een doolhof waarin ik de weg niet ken. Gaandeweg kom ik van alles tegen waar ik iets van vind, maar de context is zoek. Ik zoek tevergeefs naar een drone om boven dit tekstdoolhof te hangen.

Natuurlijk print ik met beleid. Alleen de kern van 35 pagina’s, tabellen scroll ik desgewenst online door. Dubbelzijdig en zwartwit is sowieso de norm van onze printer en 2-op-1 pagina is meestal prima leesbaar en lekker compact. Tot zover echter mijn eigen print- versus schermgebruik. Laten we nu eens een studentenbril opzetten. Van een digitale student welteverstaan. Die met zijn smartphone aan zijn (of haar) handen geplakt zit. Die met laptop voor zich in de collegezaal zit. Die digitale leermaterialen prefereert boven een papieren vriend. Wat doet dit alles met het leervermogen van onze studenten?

Printleren of schermleren?

De wetenschap zou de wetenschap niet zijn als er geen vergelijkend onderzoek naar scherm- versus printleren was. Printleren blijkt effectiever voor tekstbegrip, abstractere interpretaties en diepere verwerking van informatie. Schermleren helpt dan weer beter bij het snel scannen van grote hoeveelheden informatie. Studenten moeten veel informatie tegelijk verwerken, dus dat klinkt niet verkeerd. Maar schermleren is beperkend. We zien alleen wat op het scherm staat, de rest van de tekst is verborgen. Daardoor onthouden we wel meer details, wat ook mooi meegenomen klinkt, maar missen we een deel van de context. We focussen op wat we op dat moment direct waarnemen, de rest is al vervlogen of gewoonweg nog niet in beeld. Voor tentamenvoorbereiding niet optimaal dus.

Dus nu weten we hoe het zit. Studenten kunnen van papier leren als ze iets echt moeten begrijpen, en online als ze grover willen scannen. De vraag is natuurlijk: weten onze studenten dit ook? Schermlezers blijken namelijk volgens ander onderzoek de neiging te hebben zichzelf te overschatten in hun leervermogen. Ze denken de stof goed te kennen, maar degenen die van print leerden, bleken toch beter te presteren. Ik pleit dan ook voor het opnemen van het onderwerp ‘print-versus-schermleren’ bij het vak academische vaardigheden. Gewoon onze studenten confronteren met deze wetenschappelijke inzichten. Ik heb er alle vertrouwen in dat ze dit in hun academische opleiding op waarde weten te schatten er ernaar zullen handelen. Ik kijk nu al uit naar betere tentamenresultaten!

_Advertentie.