Euthanasiewetgeving kan niet afgeschaft worden

Het is in Nederland al bijna twintig jaar mogelijk om euthanasie te plegen, maar alleen onder strikte voorwaarden. Tamanna Wahdat (Rechtsgeleerdheid) onderzocht of het makkelijker moet worden om hulp te verlenen bij zelfdoding. En of het verbod op euthanasie zelfs helemaal afgeschaft kan worden.

Over euthanasie wordt in Nederland al jaren veel gesproken. Het roept dan ook veel vragen op. Wanneer mogen mensen geholpen worden om uit het leven te stappen, hoe zeker is iemand van zo’n onomkeerbaar besluit en hoe kan misbruik van zo’n mogelijkheid door kwaadwillenden voorkomen worden?

Pas sinds 1 april 2002 is het artsen toegestaan mensen te helpen bij een waardig levenseinde. Op die dag trad de Wet toetsing levensbeëindiging in werking. Er komen wel strikte voorwaarden bij kijken. Er moet sprake zijn van een vrijwillig en weloverwogen verzoek en ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Anders is hulp bij zelfdoding nog altijd strafbaar.

Tamanna Wahdat

Volgens sommige moet de wet verruimd worden. De initiatiefgroep Uit Vrije Wil vindt dat 70+’ers die hun leven als voltooid beschouwen, hulp moeten krijgen bij het sterven. De Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) vindt zelfs dat de strafbaarstelling (geregeld in artikel 294 lid 2 van het Wetboek van Strafrecht) afgeschaft moet worden. Zelfbeschikking wordt vooropgesteld, mensen moeten zelf kunnen bepalen wat ze met hun leven doen.

Maar zelfbeschikking is geen absoluut recht, de overheid kan het beperken. Tamanna Wahdat heeft de Nederlandse wetgeving tegen het licht gehouden, om meer zicht te krijgen op waar we over praten. En om te bepalen of we het zonder verbod kunnen stellen. Ze gaat te rade bij de Amerikaanse rechtsfilosoof Joel Feinberg. Hij heeft de morele strafwaardigheid van hulp bij zelfdoding onderzocht en begrippen als autonomie, dwang en handelingsonbekwaamheid zorgvuldig geanalyseerd.

Net zoals de groepen die een verruiming van de wet willen, plaatst Feinberg persoonlijke autonomie voorop. Die moet volgens hem zo min mogelijk aangetast worden. Mensen moeten zelf kunnen bepalen wat ze met hun leven doen. Op liberale gronden is een verbod op euthanasie volgens hem niet te rechtvaardigen. Dat is in lijn met de wetgeving in Nederland, er geldt immers geen absoluut verbod meer.

Toch mag het volgens de theorie nog een stap verder gaan. De wetgeving kan minder streng worden. Er hoeven volgens Feinberg weinig eisen gesteld te worden aan euthanasie. Alleen vrijwilligheid blijft zeer belangrijk. Er is een ‘zeer hoge mate van vrijwilligheid’ vereist, aangezien de handeling onomkeerbaar is. En dat is meteen de reden dat de euthanasiewetgeving in Nederland toch niet helemaal afgeschaft kan worden, concludeert Wahdat. Dan is namelijk niet meer vast te stellen of iemand uit eigen beweging uit het leven wil stappen.

Cijfer: 9

_Advertentie.