Hoe kijkt de pechgeneratie naar hun compensatie? ‘Een klein deukje in een groot pak boter’

Studenten die onder het leenstelsel studeerden ontvangen sinds enkele maanden een tegemoetkoming van DUO. Drie alumni van Tilburg University vertellen over de compensatie die ze ontvangen en hoe het leenstelsel hun leven heeft beïnvloed. ‘Ik had liever het bedrag ontvangen dat ik aan basisbeurs ben misgelopen.’

Bas Naalden (24) – werkzoekende

‘Na een vierjarige hbo-studie begon ik in september 2022 aan een premaster Communicatie- en Informatiewetenschappen aan Tilburg University. Vervolgens ben ik de gelijknamige master gaan doen, waarvan ik in januari dit jaar ben afgestudeerd. Mijn gehele studietijd viel ik onder het leenstelsel. Toen de basisbeurs in 2023 terugkwam, was de periode waarin ik daar recht op had al verlopen. Daar heb ik dus helaas nooit van kunnen profiteren.

‘Ik ben pas gaan lenen – zo’n 600 euro in de maand – toen ik in april 2021 op kamers ging. Dat bedrag heb ik gebruikt om mijn huur van te betalen. Verder heb ik altijd bijbaantjes gehad in de horeca en had ik het geluk dat mijn ouders mijn studie konden bekostigen. Desondanks is mijn schuld toch goed opgelopen. Daar ben ik alleen nu nog niet zo mee bezig. Dat komt wel als ik eenmaal een baan heb gevonden.

‘In februari heb ik de volledige compensatie van 3.737 euro ontvangen. Dat bedrag is van mijn studieschuld afgetrokken, waar nu nog zo’n 24 duizend euro van over is. Ik vind de tegemoetkoming eigenlijk best wel weinig als je kijkt naar wat ons is onthouden tijdens het leenstelsel. Ik had liever gezien dat we het bedrag hadden gekregen dat we anders hadden ontvangen aan basisbeurs. Dat had me zeker tienduizend euro gescheeld. Dit is slechts een schrale troost.

‘Wel moet ik zeggen dat ik het onderwijs tijdens mijn master altijd als goed heb ervaren. De docenten beschikten over voldoende expertise en lieten je niet spartelen als je iets niet begreep. Daarnaast was er veel persoonlijke begeleiding binnen handbereik. Zelf heb ik tot wel drie keer toe gesproken met een loopbaancoach. Die heeft mij goed op weg geholpen in mijn zoektocht naar een baan.

‘Hoewel ik blij ben voor de nieuwe generatie studenten dat het leenstelsel is teruggedraaid, hebben wij als leenstelselstudenten natuurlijk pech gehad. Niet alleen omdat ik anders met minder schuld was afgestudeerd, maar ook omdat het extra lenen of werken zorgde voor mentale problemen bij sommige medestudenten. De hoop dat de compensatie ooit nog rechtgetrokken wordt, is klein als ik naar dit kabinet kijk; volgens mij staan studenten niet bepaald hoog op hun agenda.’

Hannah van den Bosch (30) – programmamaker Studium Generale Tilburg University

‘Samen met mijn vriend heb ik in december een huis gekocht. Bij de hypotheekaanvraag kwamen we niet in de problemen met onze studieschuld, omdat we die inmiddels allebei hebben afgelost. Dat die schuld überhaupt meetelt, vind ik best wel kwalijk, aangezien eerder is verteld dat dat niet het geval zou zijn. Hetzelfde geldt voor de renteverhoging; daar had de overheid duidelijker over moeten communiceren.

‘Mijn schuld was ‘slechts’ 10 duizend euro omdat ik tijdens mijn studie heb gewerkt en ik financiële ondersteuning van mijn moeder heb gehad. Daarnaast heb ik de eerste drie jaren van mijn bachelor nog een basisbeurs ontvangen. Pas tijdens het laatste bachelorjaar en mijn (pre-)master filosofie heb ik geleend.

‘Mijn schuld heb ik in één keer afgelost in december 2022, net voordat de rente omhoogging. Ik herinner me nog goed dat ik een mailtje kreeg van DUO met daarin heel droog: ‘Je studieschuld is afgelost’. Dat was een gek moment.

‘Ik heb 410 euro ontvangen, wat gelijkstaat aan de tegemoetkoming voor één studiejaar. Dat is lager dan ik zelf had berekend. Waarom ik niet ook nog voor mijn laatste bachelorjaar ben gecompenseerd, weet ik niet. Maar ik heb ook geen tijd gehad om dat goed uit te zoeken.

‘De compensatie is natuurlijk een fractie van de schuld die mensen hebben opgebouwd. Zeker voor de mensen die geen financiële back-up hadden of niet konden werken tijdens hun studie, is het oneerlijk. Zij hebben daar nog een groot deel van hun leven last van, bijvoorbeeld bij de aankoop van een huis. Het liefste zou ik zien dat voor deze groep alle schuld wordt kwijtgescholden, maar dat is natuurlijk niet realistisch. Dat kost teveel geld.

‘Eigenlijk had het leenstelsel gewoon nooit ingevoerd moeten worden. In ieder geval niet op deze manier. Ons was beloofd dat het geld uitgegeven zou worden aan het verbeteren van onderwijs, maar zoiets is heel lastig meetbaar. Ik vraag me af in hoeverre ik en mijn medestudenten daar iets van hebben gemerkt.’

Romano Ruchtie (26) – jurist bij een detacheringsbureau

‘In 2018 ben ik gestart met mijn bachelor rechtsgeleerdheid aan Tilburg University, nadat ik het jaar daarvoor mijn hbo-propedeuse behaalde. Het grootste deel van mijn bachelor heb ik thuisgewoond bij mijn moeder. In die periode moest ik lenen om mijn collegegeld te betalen, aangezien mijn ouders daar geen geld voor hadden.

‘Ik heb toen overwogen om extra te werken in plaats van te lenen, maar hechtte uiteindelijk meer waarde aan de vrijheid van mijn studententijd. ‘Die schuld komt later wel,’ dacht ik toen.

‘Na de bachelor heb ik nog een master gedaan. Omdat ik tijdens die master inmiddels een eigen studio huurde, heb ik toen maximaal geleend. Hierdoor is mijn totale schuld uitgekomen op iets meer dan 50 duizend euro. Daarbij wil ik wel opmerken dat ik een groot deel van die schuld ook in het oude stelsel zou hebben gehad.

‘Bij het aangaan van de lening ging ik ervan uit dat de aflossing gebaseerd zou zijn op mijn draagkracht, en dat de schuld niet wordt meegenomen bij de berekening van een hypotheek. Wat betreft dat laatste voel ik me voorgelogen, aangezien dat dus wel gebeurt. Net als met de rente had de overheid daar beter over kunnen informeren.

‘Ik zie het leenstelsel als een mislukt experiment waar een hele lading studenten het slachtoffer van is geworden. Zeker in combinatie met het huidige woningtekort beleven wij een moeilijkere start van het werkende leven. In ruil voor het leenstelsel heb ik een compensatie ontvangen van 3.737 euro, waaronder zowel de reguliere tegemoetkoming als de studievoucher valt.

‘Omdat de geboden compensatie nogal karig is, voelt het niet als een afgesloten hoofdstuk. Het bedrag is bijna net zoveel als de rente die ik de afgelopen periode over mijn studieschuld heb betaald. Als ik niks had gekregen had ik me waarschijnlijk hetzelfde gevoeld als nu. Het is een kleine deuk in een groot pakje boter.

‘Met de kennis van nu had ik liever de basisbeurs gehad dan beter onderwijs. Daarvan weet ik in ieder geval zeker dat het een positief effect zou hebben gehad op mijn situatie, dat is qua onderwijsinvesteringen onduidelijker voor mij. Ik kan ook niet goed beoordelen of het onderwijs nou echt beter is geworden. Zeker bij een opleiding als rechten komt het uiteindelijk toch neer op veel boeken lezen en opdrachten maken. Daar gaat heel veel extra geld niets aan veranderen.’

_Advertentie.