Zijn jongeren minder gelukkig? Misschien moeten we dat nog even afwachten

Een nieuw onderzoek stelt dat jongeren voor het eerst in tijden de minst gelukkige leeftijdsgroep zijn. Onderzoekspsycholoog Glenn Kiekens pleit ervoor om de mentale gezondheid van jonge mensen in de gaten te blijven houden. ‘Het leven wordt voor jongeren complexer.’

Het onderzoek verscheen in Plos One, een internationaal wetenschappelijk tijdschrift. Volgens de onderzoekers was het lange tijd het geval dat jongeren en ouderen het gelukkigst waren. Rond het vijftigste levensjaar bereikten veel mensen hun traditionele midlifecrisis: dé levensdip der levensdippen. Inmiddels zien de onderzoekers dat jongeren juist het ongelukkigst zijn. Dat blijkt ook uit een Europese enquête: gaven jonge mensen hun leven vroeger nog een 7,9 als rapportcijfer, nu is dat gedaald naar een 7,7.

‘Het lijkt er sterk op dat er inderdaad een trendbreuk is’, zegt universitair docent Glenn Kiekens. Kiekens is klinisch onderzoekspsycholoog bij de Tilburg School of Social and Behavioral Sciences en doet onderzoek naar het mentale welzijn van jongeren. ‘In het onderzoek zit heel wat data uit heel veel verschillende landen. Daaruit kun je wel concluderen dat jongeren iets ongelukkiger zijn dan ze tien jaar geleden waren.’

Levensgeluk

Maar, zegt Kiekens ook: deze vragenlijst focust slechts op een paar onderdelen van mentaal welzijn. ‘Dat is gebruikelijk bij zulke grote onderzoeken, maar we moeten voorzichtig zijn om daar meteen conclusies aan te verbinden. Ook in de Europese enquête zie je dat het levensgeluk van jongeren maar 0,2 procentpunt is gedaald. Ik durf niet te zeggen of dat significant is of niet, maar het is in elk geval een enorm klein verschil.’

Desondanks speelt er tegenwoordig genoeg in het leven van jongeren om aan te nemen dat deze trend zich kan doorzetten. ‘Vroeger waren de rolpatronen heel duidelijk. Men ging na school meteen werken, ging sneller trouwen en kreeg veel eerder kinderen. Nu zijn er juist ontzettend veel kansen voor iedereen: jongeren gaan verder studeren, gaan naar de universiteit. Het is een periode waarin sommige
jongeren vastlopen en met mentale gezondheidsproblemen te maken krijgen. Het leven wordt voor jongeren complexer.’

In de maatschappij heerst ook wat cynisme over de huidige generatie jongeren. Het zou de eerste generatie zijn die het slechter zou krijgen dan hun ouders. Het is ook een generatie die gekenmerkt wordt door veel meer wisselende relaties dan vroeger. ‘Samengestelde gezinnen zijn tegenwoordig aan de orde van de dag en kunnen best uitdagingen met zich meebrengen. Vaak gaat dat gewoon goed, maar je ziet dat sommige jongeren ook een hechte basis missen die later voor mentale problemen kan zorgen.’

Toevluchtsoord

Daar komt nog bij dat er nu een generatie opgroeit die digitaal de weg goed kent. ‘Op zich hoeft dat geen voorbode te zijn voor een ongelukkig leven’, denkt Kiekens. ‘Je ziet ook dat het internet voor jongeren die met mentale problematiek kampen best een toevluchtsoord kan zijn waar ze juist met problemen worden geholpen of waar ze gelijkgestemden vinden. Maar internet is ook de plek waar pestgedrag voortdurend kan doorgaan of waar mensen met een eetstoornis bevestigd kunnen worden in hun gedrag.’

Mentale problemen verdienen hoe dan ook aandacht, denkt de klinisch onderzoekspsycholoog. De mentale gezondheid van jongeren wordt wat hem betreft een van de grootste uitdagingen van de komende jaren: zeker omdat er bijvoorbeeld een tekort aan laagdrempelige zorg is en er nog te weinig aan preventie wordt gedaan. En tegelijkertijd moeten we niet te hard van stapel lopen: heel veel jongeren hebben het op dit moment, door de bank genomen, best goed. ‘Eigenlijk moeten we over tien jaar nog eens kijken om te zien of de trend zich heeft doorgezet.’