Eijlander over de affaire Stapel

Philip Eijlander heeft hoogleraar Diederik Stapel, die is ontslagen vanwege wetenschappelijke fraude, hoogstpersoonlijk op het matje geroepen. Hij vertelt aan Univers hoe dit in zijn werk ging.

diederik stapel“In eerste instantie klopte een andere hoogleraar Sociale Psychologie, Marcel Zeelenberg, bij mij aan omdat er drie  jonge onderzoekers tegen hem hadden verteld dat de onderzoeksmethoden van Diederik Stapel niet klopten. Hij leverde data voor onderzoeken aan die zij niet vertrouwden.  Dat was op zaterdag  27 augustus. Ik heb daarna gesproken met twee van de drie onderzoekers, waarvan er een in het buitenland verbleef.

In de week daarna heb ik een aantal zeer intensieve gesprekken gevoerd met Diederik Stapel. Ik heb aan hem gevraagd hoe hij zijn onderzoek deed, en zijn antwoord was in eerste instantie: “Ik werk onorthodox, ik wil snel gaan. En ik zoek de grenzen op.” Nu kan iemand slordig zijn, dat is ook al erg. Maar in de volgende gesprekken heb ik tegen Diederik gezegd: “ik vind je verhaal zwak, ik wil veel uitvoeriger horen hoe je onderzoek in zijn werk gaat. Zet me in de auto en rijdt met me naar de scholen waar jouw respondenten zitten. Geef in detail aan hoe je de laatste twee onderzoeken hebt gedaan.” Daar heb ik hem 24 uur voor gegeven en toen heeft Diederik zich ziekgemeld. Na het weekend was het dus voor mij al wel duidelijk. Dinsdag heeft hij bekend dat er sprake is van het werken met gefingeerde data. Afgelopen woensdag heb ik  eerst de medewerkers van het departement Sociale Psychologie ingelicht, daarna de departementsvoorzitters en in de middag  de gehele faculteit Sociale Wetenschappen .”

Volgens Eijlander is het alom besproken ‘vleesonderzoek’ niet het belangrijkste item geweest in deze fraudezaak. Het gaat meer in het algemeen over zijn wijze van werken. “Het ‘vleesverhaal’ was eigenlijk nog geen afgerond onderzoek, er is toen veel te vroeg gecommuniceerd”, aldus Eijlander. “Ik heb toen wel tegen Diederik gezegd dat hij op een verkeerde manier te werk ging. Het uitgangspunt in de wetenschap is niet dat je op zoek gaat naar het eigen gelijk, maar dat je je juist laat verrassen door de werkelijkheid.”

In interviews heeft Stapel gezegd dat hij als decaan wil meedoen aan het wetenschappelijk onderzoek, maar dat hij ook wil meetellen in Den Haag en Brussel. Eijlander: “Ik heb daar een duidelijk oordeel over: het gaat hier altijd om de wetenschap. Het is overigens heel gewoon dat decanen naast hun functie ook onderzoek blijven verrichten, maar een universiteit profileert zich altijd met wetenschap.” Eijlander benadrukt overigens dat dit volstrekt verwerpelijke gedrag niet betekent dat Stapel geen goede dingen heeft gedaan. “Hij heeft een aantal heel goede dingen gedaan, hij was een keiharde werker en zeer gedreven.”

Of de universiteit nog actie onderneemt om de schade voor Stapel te beperken, is onduidelijk. Eijlander geeft aan dat hij het volstrekt verwerpelijk vindt wat Stapel heeft gedaan. “Diederik begrijpt dit ook.” Binnen de wetenschap zal Stapel moeilijk ergens anders aan de slag komen, maar hij zal weer de kracht vinden om verder te gaan, aldus de rector.

De drie klokkenluiders zijn sterke mensen aldus Eijlander. “Ik vind het top dat ze dit gedaan hebben, het is het enige juiste geweest. De wetenschap heeft zichzelf gezuiverd”

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.