‘Integriteitsregeling niet afdoende’

De frauderende Tilburgse hoogleraar Diederik Stapel wilde een jaar geleden, toen hij decaan werd, een stapje terug doen in de hoeveelheid publicaties. Hij was moe van het vele produceren. Dat zei hij tegen Nanne de Vries, sociaal psycholoog aan de Universiteit van Maastricht, meldt universiteitsblad Observant.

De Vries kent de Tilburgse prof. Diederik Stapel als vriend en collega. Stapel was bovendien een student van De Vries aan de Universiteit van Amsterdam. “Deze man is zo getalenteerd, heeft zoveel publicaties op zijn naam dat je er koud van wordt. Uit zijn promotieonderzoek volgden al elf internationale publicaties. Het is ook iemand met visie, overredingskracht, charisma. Het rectoraat lag voor hem in het verschiet. Weet ik zeker. Ik vraag me af hoe hij zich voelt. Het is hoe dan ook een persoonlijk drama.”

Vorig jaar, toen Stapel decaan werd, vertrouwde hij De Vries toe dat hij een stapje wilde terug doen. “Dat hij moe was van het vele produceren, dat hij blij was dat dat nu even niet meer hoefde. Waarom hij data verzon, snap ik werkelijk niet. Te meer omdat hij al vele streepjes op zijn kolf had. Het lijkt wel alsof hij niet meer kon stoppen, alsof hij verslaafd was.”

Dat dit niet eerder opgemerkt is, verbaast De Vries niet. “Als ik een dataset aan collega’s laat zien, dan vragen die echt niet naar de namen en telefoonnummers van de respondenten. Laat staan dat collega’s die mensen gaan bellen om hun antwoorden te controleren. Het houdt een keer op natuurlijk.”

Net als de UvT kent ook Maastricht een Regeling Wetenschappelijke Integriteit.  Rector magnificus Gerard Mols zegt in het Limburgse universiteitsblad dat die regeling fraude niet tegengaat.  “De strafwet die zegt dat je niemand van het leven mag beroven, is ook niet afdoende. Er worden toch moorden gepleegd. Uitsluiten kun je het dus nooit, maar je mag wel verwachten dat wetenschappers kritisch zijn ten opzichte van elkaar: waar komen de data vandaan, is dit onderzoek reproduceerbaar, welke methode is er gebruikt?” Zaak is daarom dat de UM goede, kritische onderzoekers aanneemt, vindt Mols. En als het misgaat (“Ik heb de afgelopen drie jaar in totaal vier of vijf klachten zien passeren. Vier waren ongegrond, een klacht loopt nog ”), dan moet er een draaiboek klaarliggen.”