Fraude nooit gemeld bij KNAW
De Nederlandse universiteiten doen na een geval van wetenschappelijke fraude geen van allen een melding van schending bij de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.
De KNAW heeft een landelijk orgaan wetenschappelijke integriteit, een soort beroepsinstantie voor integriteitsschendingen bij universiteiten. De Erasmus Universiteit in Rotterdam is voorstander van meldingen aan de KNAW. De Universiteit Maastricht stelt dat gevallen van fraude wel altijd worden gemeld in het college van rectoren van universiteiten, aldus onderzoek van Trouw.
Volgens Trouw gaan de rectoren van de Nederlandse universiteiten momenteel na of het systeem dat schendingen van de wetenschappelijke integriteit moet voorkomen en opsporen, kan worden verbeterd.
Het dagblad legde de rectoren van diverse Nederlandse universiteiten tien vragen voor over de manier waarop universiteiten de kwaliteit van wetenschappelijk onderzoeken bewaken. Volgens de universiteiten is het controlesysteem in orde.
Maar dat alle mechanismen en procedures om de integriteit te bewaken niet onfeilbaar zijn, is wel duidelijk”, laat een van de universiteiten weten. De rectoren stellen dat de ernst van de ‘blijkbaar door Stapel toegegeven feiten zijn weerga niet kent in de geschiedenis van de Nederlandse wetenschap’. Eerdere incidenten met professoren zijn van een andere orde, vinden zij.
Geen van de universiteiten heeft een systeem waarbij het wetenschappelijke werk wordt gecontroleerd van ‘solistisch opererende onderzoekers’ die jaarlijks meer dan vijftig artikelen publiceren in wetenschappelijke bladen.
Volgens de rectoren wordt het werk van onderzoekers gecontroleerd door de eigen onderzoeksgroep, het instituut, de faculteit, de universiteit, de tijdschriften en de wetenschappelijke conferenties. “Solistisch opererende onderzoekers zijn bovendien een zeldzame uitzondering in de moderne wetenschap”, aldus de rectoren.
Alle universiteiten hebben commissies die klachten over integriteitsschendingen van wetenschappers onderzoeken. Het werk van deze commissies voltrekt zich in beslotenheid. Volgens de rectoren van de Nederlandse universiteiten kan het beter met de openheid.
Alleen de Universiteit van Leiden publiceert geanonimiseerde adviezen van de commissie op een website. De overige twaalf universiteiten houden de oordelen geheim.
