Opinie: universiteiten lijden aan belijdingsangst

De van oorsprong confessionele universiteiten worstelen met hun religieuze wortels. Onnodig, vindt Frank G. Bosman, daar ligt juist de mogelijkheid om zich te onderscheiden.
“De Vrije Universiteit in Amsterdam vervangt de traditionele studentenpastor voor een ‘VUsionair’. De uit Tsjechië afkomstige tenniscoach Martin Simek moet “de reflectie aanjagen rond maatschappelijke thema’s”. Het is het zoveelste voorbeeld dat de van oorsprong confessionele universiteit in Nederland worstelen met hun religieuze wortels. Eerder schudden de Katholieke Universiteit Brabant en de Katholieke Universiteit Nijmegen hun ideologische opperveren af door hun naam te veranderen in de neutrale namen Rabouduniversiteit en Universiteit van Tilburg.

Deze belijdenisangst is te begrijpen als een onderdeel van de voortdurende zoektocht naar een eigen identiteit. Deze universitaire secularisatie heeft direct te maken met een modieus multiculturele gevoeligheid: alle termen die niet-christenen kunnen beledigen, worden geschrapt. Bovendien wil geen enkele universiteit geassocieerd worden met de op dit moment door schandalen geplaagde r.k.-kerk. En de verhouding tussen geloof en rede ligt sowieso al decennia bijzonder moeilijk op de academie. Hoe zou je objectief onderzoek kunnen doen als je ingebed bent in een religieuze traditie, is dan de retorische vraag.

De ironie van de hele situatie is dat VU, RU en UvT juist gebruik zouden kunnen maken van hun religieuze wortels, namelijk als middel om jezelf te onderscheiden van al die andere universiteiten. De pogingen van ‘de drie’ om zich meer en meer te onderscheiden op basis van objectieve posities in internationale ranglijsten komt bij veel studenten niet overtuigend over. Bovendien doen alle universiteiten dat al.

De nieuwe studenten gebruiken (ook) subjectieve criteria om een universiteit uit te zoeken: een sterke eigen identiteit van de onderwijsinstelling waar ze bij willen horen. De confessionele universiteiten hebben in hun christelijke traditie een enorme schat om juist dit subjectieve potentieel aan te boren. Het is nu nog een kwestie van durf.”

Frank G. Bosman is cultuurtheoloog en verbonden aan de Tilburg School of Catholic Theology. Deze opinie verscheen eerder op de Rooms-katholieke website Isidorusweb.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.