Zijlstra: wetenschap is grenzenloos
‘Grenzen’, was het thema van de twaalfde editie van de Avond van de Wetenschap en Maatschappij, die op 7 november in de Ridderzaal gehouden werd. Een te grote nationale trots is niet meer van deze tijd betoogde Zijlstra tijdens de avond, en hij wees erop dat valorisatie eigenlijk belangrijker is.
De Avond van de Wetenschap en Maatschappij is een chique bijeenkomst met Nederlandse topwetenschappers die tijdens een diner discussiëren over een actueel thema. Staatssecretaris Halbe Zijlstra reikte aan het eind van de bijeenkomst de Huibregtsenprijs uit aan prof.dr. Rutger Engels van het Behavioural Science Institute (Radboud) voor zijn onderzoek naar de beginfasen van verslaving bij adolescenten. De Huibregtsenprijs is een prijs voor het beste Nederlandse onderzoek dat opvallend wetenschappelijk vernieuwend is en dat uitzicht biedt op een waardevol maatschappelijk effect.
Staatsecretaris Zijlstra hield bij de uitreiking van de prijs een opvallende speech: “Grensverleggende wetenschap laat zich niet afbakenen, die is universeel. Wat geldt in een Amerikaans laboratorium, geldt ook in een Nederlands lab. Het maakt niet uit waar iets wordt ontdekt, en welke nationaliteit de betrokken wetenschapper heeft. Neem nou de Nobelprijs waar heel Nederland vorig jaar trots op was. Het stond op alle voorpagina’s, het journaal opende ermee, en van De Wereld Draait Door tot en met Pauw en Witteman was er veel aandacht voor Andre Geim. Er ontstond een echt Oranjegevoel, ‘we’ hebben de Nobelprijs’, was het beeld. Maar je kunt toch nietmet droge ogen beweren dat Andre Geim eenechte polderjongen is, geboetseerd uit Nederlandse klei. Hij is geboren en getogen in Rusland, afgestudeerd in Moskou, gepromoveerd in Chernogolovka, en hij werkte in Nottingham, Kopenhagen en Bath voordat hij in 1994 naar Nijmegen kwam. Daar is hij nogsteeds bijzonder hoogleraar, maar zijn brood verdient hij als hoogleraar aan de Universiteit van Manchester. Andre Geim laat zich door geen enkele landsgrens tegenhouden. En de Nederlandse trots op de Nobelprijs liet zichevenmin begrenzendoor zijn internationale achtergrond. Dat is ook nergens voor nodig. Grenzen vervagen. Het is een cliché, maar daarom niet minder waar: we zijn allemaal wereldburgers.”
Kennis, kunde, kassa
Zijlstra wees er ook op dat de grens tussen fundamentele en meer toepassingsgerichte wetenschap niet meer scherp is. “Waar de ene wetenschapper wordt geïnspireerddoor de zuiver fundamentele wetenschap, laat de ander zich ook leiden door de mogelijkheden om verworven kennis toe te kunnen passen. Daarbij is het cruciaal dat wetenschappers en onderzoekers in bedrijven elkaar beter weten te vinden, en dat onderzoekers zich nog meer laten inspireren door de kennisvragen van de samenleving. Zodat de kennisketen beter gesloten wordt, in de lijn van kennis, kunde, kassa. Ik denk dat het voor jonge mensen heel aantrekkelijk kan zijn om zich bij hun wetenschappelijke werk te laten inspireren door deze economische en maatschappelijke kennisbehoeften. Want daarmee krijgen zij het het gevoel – sterker nog, de zekerheid dat hun werk ‘ertoe doet’.”
