Tilburgs onderzoek naar kleuren in werken Van Gogh

De werken van Vincent van Gogh zijn door de jaren flink verkleurd. Hoe de schilder ze ooit bedoeld heeft, zal met digitale reconstructietechnieken aan het licht worden gebracht bij een onderzoeksproject van conservatoren, restauratoren en de universiteiten van Tilburg en Delft.

Eric Postma, hoogleraar kunstmatige intelligentie aan de Tilburgse School of Humanities, heeft van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek een subsidie van zes ton ontvangen voor dit onderzoek.

Het interdisciplinaire onderzoek richt zich op de gebruikte kleuren en hun verouderingsprocessen. Daarbij onderzoeken het Van Gogh Museum en de Rijksdienst Cultureel Erfgoed voornamelijk de chemische en fysische aspecten, terwijl Tilburg en Delft zich toeleggen op de informatica.

Postma: “Tijd heeft invloed op het pigment van de schilderijen. Het is niet zo simpel dat je kunt stellen dat bepaalde kleuren vervagen; allerlei fysische en chemische processen hebben daar invloed op. De pigmenten bepalen de waargenomen kleuren en daarmee onze perceptie van het schilderij. Misschien wilde Van Gogh met zijn kunst iets heel anders uitdrukken dan we nu denken? We gaan met behulp van algoritmen en digitale modellen het verouderingsproces in kaart brengen. Hoe zagen de kleuren er vroeger uit? Wij doen de schilderijen, Delft doet de tekeningen van Van Gogh. De restauratoren en conservatoren kennen de geschiedenis van elk schilderij exact. Ze weten hoe lang het aan licht is blootgesteld, waar het opgeslagen lag etc. Die data nemen we mee in onze modellen. We kunnen met de modellen terug in de tijd, maar ook vooruit. Wat zal het effect zijn van restauratie?”

Het onderzoek trekt inmiddels ook internationaal veel belangstelling, met name in de VS, waar wetenschappers hopen dat de resultaten breder, bij andere schilders, ingezet kunnen worden.”Natuurlijk is deze techniek niet alleen bruikbaar voor schilderijen van van Gogh. We beginnen met hem omdat die kunst goed toegankelijk is.”