OM moet meer samenwerken met criminelen
Hoe vang je een boef? Met een andere boef. In het nieuwste nummer van het vakblad Justitiële Verkenningen pleit criminoloog Cyrille Fijnaut ervoor dat het Openbaar Ministerie meer vrijheid moet krijgen om te onderhandelen met criminelen.
Het gebeurt wel in Nederland, deals sluiten met criminelen, maar de ruimtes daarvoor zijn klein. Fijnaut, hoogleraar strafrecht aan de UvT, ziet graag dat er meer mogelijkheden komen voor het Openbaar Ministerie.
In een interview met Nieuwslijn zegt hij: “Het Openbaar Ministerie kan wel wat, onder meer wat betreft de strafeis. Die kan ze verlagen. Maar men kan in Nederland niet onderhandelen over de tenlastelegging. Men kan bijvoorbeeld niet besluiten om af te zien van strafvervolging, of om de vervolging te beperken tot slechts enkele delicten, in ruil voor medewerking”.
In het buitenland gebeurt dit wel. Daar blijkt samenwerking met criminelen een efficiënte manier te zijn om misdaad aan te pakken. Fijnaut verwijst naar de Amerikaanse maffiabaas John Gotti, die werd veroordeel nadat zijn rechterhand, Salvatore Gravano, een deal sloot met justitie. Het was de enige manier om voldoende belastend bewijs op tafel te krijgen.
Fijnaut bestijdt het idee dat de medewerking van criminelen vooral wordt afgekocht met hoge bedragen. “Nee, het gaat niet om geld. Meestal gaat die medewerking gepaard met getuigenbescherming. En ja, die getuigenbescherming kost wel geld. Maar het is niet zo dat je met geld verklaringen kan kopen”.
De voordelen van een grotere onderhandelingsvrijheid van het Openbaar Ministerie wegen volgens Fijnaut op tegen de nadelen, maar alleen als men zorgvuldig met die vrijheid omgaat. “Je moet het alleen doen in ernstige gevallen. Criminelen hebben grote belangen bij het sluiten van een deal met de overheid. Daarom moet je verdomd goed oppassen dat de verklaringen die worden afgeleverd controleerbaar zijn”.
