Meet the world: eigen schuld slachtoffer

De eigen schuld van het slachtoffer was het onderwerp van de ‘Meet the world’ sessie van vandaag. Het onderwerp was gekozen naar aanleiding van de recente groepsverkrachting en moord in Delhi, India. Marc Groenhuijsen, hoogleraar strafrecht, strafprocesrecht en victimology, was de gastspreker.

Een paar concepten uit de victimology werden uitgelegd in het licht van de discussie rondom de verkrachting en moord in India. Zo werd het psychologisch afweermechanisme besproken, die inhoudt dat mensen op zoek gaan naar redenen waarom een slachtoffer werd geconfronteerd met de misdaad, in plaats van medeleven te hebben. Want, als we argumenten kunnen vinden om het slachtoffer de schuld te geven, kunnen we gerust zijn dat wij geen slachtoffer zullen worden van dezelfde misdaad. Dit concept hangt nauw samen met de rechtvaardige wereld theorie, die de gedachte omvat dat als we ons normaal gedragen we geen slachtoffer zullen worden van misdaden.

Groenhuijsen onthulde ook het shockende feit dat data-analyse heeft uitgewezen dat slechts 0,5 procent van alle verkrachtingen in de ontwikkelde wereld leidt tot een veroordeling. “Dit is een schande, verschrikkelijk. Het doet me denken dat we nog steeds  in een zeer onbeschaafde wereld leven”, sprak hij.

De reden dat verkrachting zo’n groot probleem is in India ligt in de Indiase cultuur. De overblijfselen van het kaste systeem zijn nog steeds merkbaar en verkrachting binnen het huwelijk is niet strafbaar. Slachtoffers van verkrachting worden belachelijk gemaakt en beschuldigd door de media en de politie. Als gevolg daarvan treedt het fenomeen van secundaire victimisatie op. Dit houdt in dat het slachtoffer opnieuw, na de initiële misdaad, slachtoffer wordt.

De oplossing is echter niet gemakkelijk. Er moet als het ware een beweging van onderaf plaatsvinden, omdat het probleem besloten ligt in de cultuur van de bevolking. Je kunt cultuur niet vormen of ombuigen door middel van wetten. Het recht biedt hier dus geen oplossing. Groenhuijsen stelt twee oplossingen voor, namelijk politiekantoren met een volledig vrouwelijke staf en een verandering in de houding van de bevolking stimuleren door bijvoorbeeld het promoten van respect voor vrouwen. Ook zou het versterken van de positie van slachtoffers en het creëren van bewustwording een goede stap voorwaarts zijn.