Koops: vraagtekens bij decryptiebevel

Een wetsvoorstel, onlangs gepresenteerd door minister Opstelten van Veiligheid en Justitie, zorgt voor nieuwe mogelijkheden om cybercriminaliteit te bestrijden. Behalve dat politie en justitie op afstand onderzoek mogen doen in computers, hacken dus, kan een verdachte ook worden gedwongen de sleutel van een encryptie af te geven. Voldoet een verdachte niet aan dit zogenaamde decryptiebevel, dan staat daar een gevangenisstraf op van maximaal drie jaar. Univers vroeg de mening aan Bert-Jaap Koops, hoogleraar regulering van technologie op de UvT.

Over de eventuele rechtsgeldigheid van het decryptiebevel zijn flinke vraagtekens, zo ook bij Koops. Die vraagtekens komen niet omdat een verdachte niet mee hoeft te werken aan zijn eigen veroordeling. “Dat is geen absoluut beginsel, daar is al rek in gekomen. Een verdachte kan verplicht worden mee te werken aan een bloedproef of een dna-test. Hij kan alleen niet gedwongen worden inhoudelijk te vertellen wat er is gebeurd”, aldus Koops.

Een encryptie is, simpel uitgelegd, een ingewikkeld wachtwoord. Deze lange reeks van cijfers en letters is gebaseerd op een algoritme. Een bestand dat op deze manier versleuteld is, kan veilig via internet verstuurd worden. Robert M. maakte hiervan gebruik om kinderporno te kunnen versturen, hij gaf de decryptie vrijwillig af in zijn strafproces.

Maar waar het bevel wel wringt, is de dwangmaatregel die ervoor wordt gebruikt. “Voor mijn gevoel is dat een hele zware straf. Vanuit het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens wordt dit al snel gezien als het afdwingen van een bekentenis.” Wel ligt het hierbij ook aan hoe ernstig het feit is, hoe duidelijk de aanwijzingen zijn en hoe zeker de officier van justitie ervan kan zijn dat de verdachte het wachtwoord weet, geeft Koops aan.”Als een verdachte van kinderporno iedere dag zijn computer gebruikt en in die versleutelde bestanden komt, kan je ervan uitgaan dat hij het wachtwoord kent.”

De maximale straf op het gewoonte-bezit van kinderporno is acht jaar, tegenover drie jaar voor het niet afgeven van een encryptiesleutel. “Het is enigszins symboolwetgeving omdat zelden aan alle voorwaarden zal zijn voldaan,” beaamt Koops. “Maar als het alternatief is iemand vrij te laten omdat hij alle kinderpornoactiviteiten onzichtbaar maakt, dan liever dat ze toch een paar maanden de cel in moeten. Geen drie jaar, dat hoop ik niet.”