Welkom in Tilburg: cultuurwalhalla

Univers verwelkomt de nieuwe studenten in Tilburg en helpt ze om de stad te leren kennen. Wist je bijvoorbeeld dat er echt Tilburgs bier is en dat Tilburg vroeger veel mooier was? Vandaag de tweede aflevering van een korte serie: Tilburg als muziek- en musicalstad.

Ik kan me nog goed herinneren dat er geen muziekavond op de middelbare school voorbij ging zonder dat iemand Krezip’s ‘I would stay’ coverde. Of hoe een van mijn favoriete bands aller tijden – Intwine – diezelfde school tijdens een goede doelen-avond met een bezoekje en een tof optreden vereerde. Ook Guus Meeuwis’ ‘Brabant’ zal me altijd bijblijven, aangezien dit nummer tijdens elke biercantus standaard voorbij komt. Daarnaast luister ik regelmatig naar liedjes van Destine. Wat deze artiesten met elkaar gemeen hebben? Ze zijn allemaal van Tilburgse bodem!

Dat er verscheidene bekende artiesten uit Tilburg komen is niet zo gek, ze krijgen een aantal mooie podia aangeboden. Dat kunnen we toeschrijven aan Noorderligt, het concertpodium dat op 10 februari 1984 haar deuren opende. Het bleek een succes, al vanaf diens ontstaan was Noorderligt een toonaangevende cultuurtempel met optredens van nationale en internationale artiesten. Verder organiseerde ze theatervoorstellingen, muziekfestivals en dansavonden.

In 1998 ging Noorderligt op in het voor ieder ongetwijfeld bekende popcentrum 013. Veel artiesten hebben hier de afgelopen jaren al hun sporen op het grote podium achtergelaten. Naast grote optredens en feesten geeft de 013 meer kleinschalige en intieme optredens in de zogenaamde ‘kleine zaal’. Ook vinden hier regelmatig band nights van onder andere studenten van de Rockacademie plaats.

Naast de 013 heeft ook de Paradox – eigendom van Stichting Bevordering Muziekimprovisatie – zich weten te manifesteren als een podium voor meer onbekende muzikanten en aanstormend talent. Ze profileert zich nadrukkelijk als podium voor kleinschalige, actuele muziek waarbij ruimte is voor alle muziekgenres. ‘Eigenlijk bestaan er voor de Paradox geen (muzikale) grenzen’, staat op de website.

Opleidingen en festivals

Afgezien van de verschillende podia kunnen artiesten in de dop zich ook ontwikkelen via de verschillende muzikale opleidingen in Tilburg. Eerder noemde ik al de Rockacademie, maar ook de andere muzieksectoren van de Fontys Hogeschool voor de Kunsten, zoals het Conservatorium en de Academie voor Muziekeducatie, mogen we niet vergeten. Daarnaast zijn er allerlei vooropleidingen, zodat talenten tijdens hun middelbare schoolperiode al klaar worden gestoomd voor hun muzikale vervolgopleiding.

Voor wie niet alleen met muziek bezig wil zijn, maar dit wel een belangrijke rol wil laten spelen in zijn studie, zijn er opleidingen zoals Kunst, Cultuur & Media van het ROC Tilburg.

Natuurlijk zijn er ook nog de festivals. Het drie dagen durende festival Mundial is waarschijnlijk het bekendste voorbeeld. Ook Stranger than Paranoia (jazz), Roadburn Festival (rock), het Tilburgse Studenten Festival (algemeen) en Incubate (algemeen) komen jaarlijks terug. Daarnaast kun je terecht bij Kindergarten, Park Beats en Dancetour voor snoeiharde beats en fraai dj-werk.

Cultuuragenda

Waarom besteedt Tilburg de laatste jaren zoveel aandacht aan de muziekcultuur? Een blik op de Cultuuragenda verduidelijkt dit: ‘Van oudsher profileert Tilburg zich het sterkst met de ‘performing arts’: de muziek (pop, jazz, vocaal en musical) en theatrale kunsten (theater, dans, circus). Op dit terrein kent de stad sterke ketens, waarin de functies leren, creëren, produceren, presenteren en distribueren krachtig aan elkaar zijn geschakeld.’

Cultuur is van belang in samenhang met sociale stijging en leefbaarheid. ‘De betekenis van cultuur voor sociale stijging bestaat hierin dat cultuur talentontwikkeling van burgers ondersteunt, creativiteit en zelfoplossend vermogen stimuleert en bijdraagt aan werkgelegenheid (in Tilburg voor zo’n 4% van de werkgelegenheid),’ zo meldt de Cultuuragenda. Dit wordt onder andere bereikt door investeringen zoals de nieuwbouw van het Factorium. Ook de leefbaarheid wordt volgens de gemeente Tilburg door cultuur bevorderd. ‘Cultuur verschaft de leefomgeving een eigen gezicht, zorgt voor dynamiek en reuring en maakt een buurt of wijk aantrekkelijk om er te wonen, te werken of te recreëren.’

Musical

Niet alleen op muziekgebied weet Tilburg zich steeds beter op de kaart te zetten, ook op musicalgebied timmert de stad aardig aan de weg met de mooie Tilburgse Schouwburg en opleidingen als de Musicallfactory van het Factorium Podiumkunsten en het Fontys Conservatorium. Dat dergelijke opleidingen succesvol zijn, blijkt wel uit talentenshows en de castlijsten van musicals. Zo wonnen Freek Bartels en Brigitte Heitzer allebei een van de edities van AVRO’s ‘Op zoek naar…’ en wisten bijvoorbeeld Sophie Veldhuizen en Roman van der Werff mooie tweede plaatsen te bemachtigen. Allen hadden een theateropleiding in Tilburg gevolgd.

Dat Tilburgse musicalstudenten het echter ook zonder talentenshows ver kunnen schoppen, blijkt uit de hoofdrollen van Ton Sieben in Miss Saigon en Wieneke Remmers in Annie en De Jantjes, beiden oud-studenten van het Fontys Conservatorium.

Waarom zijn dergelijke Tilburgse opleidingen zo succesvol? Deeltijdstudente aan de Musicallfactory Madelein Maas (19, tevens rechtenstudente aan Tilburg University) legt uit waarom. ‘In Tilburg vinden er erg strenge selecties plaats,’ vertelt ze. ‘Ze pakken alleen het beste van het beste. De nadruk ligt hierbij op zang en dans. Acteren is uiteraard ook belangrijk, maar dat is niet wat je het beste moet kunnen om binnen te komen. Daarnaast beschikken de opleidingen over de beste docenten, waaronder bijvoorbeeld Edward Hoepelman (befaamde zangpedagoog, mede-oprichter van de Musicallfactory, red.).’

Muzikale inwoners

Toch hoef je voor muziek of theater niet per se een theatergebouw of dansschool binnen te stappen. Zowel op de campus als in de binnenstad kom je regelmatig straatmuzikanten, break dancers of een flashmob tegen. De Tilburgse gebouwen mogen dan misschien wel wat grijs en saai ogen, het is een feit dat de inwoners overal een kleurrijk feestje van weten te maken. Mijn favoriete muziekproject? Absoluut ‘Play me, I’m Yours’, waarbij in 2011 overal in de stad piano’s werden geplaatst waarop iedereen mocht spelen. Er bleken ineens overal pianotalenten in Tilburg rond te lopen. Hopelijk herhaalt het project zich nog een keer, zodat ik mijn eigen versie van Vader Jacob kan perfectioneren.

Speel of zing jij als aankomend student ook een vrolijk deuntje mee?