Preregistratie: breng eerlijkheid terug in de wetenschap

Wetenschappers klagen al tijden steen en been. De druk om te presteren, en belangrijker nog, te publiceren, is torenhoog. Maar zie je werk maar eens gepubliceerd te krijgen als je resultaten niet spectaculair en wereldveranderend zijn. Dat werkt fraude in de hand, zo blijkt wel weer uit het drama Stapel.

De Volkskrant sprak met Chris Chambers, neuropsycholoog van de Universiteit van Cardiff, die zich hard maakt voor preregistratie: een manier om eerlijkheid terug te brengen in de wetenschap. Deze zomer stelde hij een manifest op dat zorgde voor reuring in de wereld van de wetenschap. Het manifest werd ondertekend door vooraanstaande levenswetenschappers die allemaal pleiten voor het doorvoeren van zijn ideeën. Preregistratie lijkt een droom die werkelijkheid kan worden.

Het idee is simpel en wordt al langere tijd toegepast, in verschillende vormen, in medische wetenschappen. Preregistratie houdt in dat onderzoekers vooraf moeten laten zien wat ze willen onderzoeken, hoe ze dat gaan doen en welke conclusies worden getrokken bij welke resultaten. Chambers wil echter verder gaan dan alleen dat.

Zijn voorstel is dat onderzoeksvoorstellen worden ingestuurd naar een tijdschrift waar ze vervolgens door middel van peer review worden beoordeeld (zoals nu alleen wordt gedaan met voltooide artikelen). Is deze beoordeling positief en keurt het tijdschrift het voorstel goed, dan dient het vervolgens contractueel vast te leggen om het onderzoek, ongeacht de resultaten, te publiceren.

Daarmee worden volgens Chambers veel problemen omtrent de druk van publiceren opgelost. Onderzoeken die niet lukken of onbewezen blijven, verdwijnen dan niet meer in de vergetelheid en dat werkt fraude tegen. Want in een wereld waarin dingen ook wel eens mislukken is resultaat dan opeens niet meer het enige einddoel.