Ad Vingerhoets: “Nostalgie geeft zelfvertrouwen”

Van een beetje nostalgie is nog nooit iemand dood gegaan. Sterker nog, het kan mensen zelfs optimistisch over de toekomst maken. Dit blijkt uit een onderzoek waar onder andere emotiepsycholoog Ad Vingerhoets van Tilburg University aan meewerkte.

“Nostalgie is een positieve emotie,” vertelt Vingerhoets. “Het ophalen van mooie herinneringen geeft mensen het gevoel dat hun leven zin heeft. Daardoor wordt het zelfvertrouwen opgepept en kijken mensen met meer vertrouwen naar de toekomst.”

Nostalgie is geen emotie die zijn ogen alleen op het verleden richt. Het is ook geen negatieve emotie. Dat is de opmerkelijke uitkomst van een onderzoek naar nostalgie dat Vingerhoets uitvoerde met collega’s uit Engeland en Amerika. De resultaten daarvan werden onlangs gepubliceerd in het Personality and Social Psychology Bulletin.

Verhalen en liedjes

Vingerhoets en zijn collega’s voerden vier onderzoeken uit met groepen proefpersonen die in omvang varieerden van honderd tot zeshonderd. In die onderzoeken werd geprobeerd nostalgie op te wekken bij de proefpersonen via concrete herinneringen.

“Het liedje Het dorp van Wim Sonneveld roept bij veel mensen nostalgische gevoelens op, daar heb ik veel mee gewerkt,” vertelt Vingerhoets. Want nostalgie is volgens de emotiepsycholoog geen abstract terugverlangen naar vroeger tijden, waarbij een sentiment van ‘vroeger was alles beter’ overheerst. “Nostalgie draait om heel concrete herinneringen: een liedje, een verhaal. Het heeft iets tastbaars.”

Nostalgie maakt warmer

De resultaten van het onderzoek zijn opmerkelijk omdat in de psychologie lang het beeld overheerste dat nostalgie een negatieve emotie is. “Vaak werd nostalgie op een hoop gegooid met heimee,” aldus Vingerhoets. “Maar heimwee is een soort reactieve depressie, het hoort thuis in de sfeer van rouw en liefdesverdriet: sterke, verscheurende emoties.”

Nostalgie werk anders. In een eerder onderzoek ontdekte Vingerhoets al dat mensen die nostalgie ervaren het warmer krijgen. Proefpersonen die in een koude kamer werden gezet werd gevraagd om òf een nostalgische herinnering op te roepen, òf om aan iets leuks te denken. Vervolgens moesten ze de temperatuur van de kamer schatten. Die eerste groep schatte de kamertemperatuur hoger in. In een tweede experiment met dezelfde twee groepen bleek ook dat de nostalgiegroep het langer uithield om met hun onderarm in ijswater te zitten.

Eenzaamheid

Eenzame mensen geven zich wel eerder over aan nostalgie, ontdekte Vingerhoets. Maar zij doen dit juist om hun zelfvertrouwen op te poetsen. “De positieve evaluatie van nostalgie maakt nog niet zo heel lang opmars in de psychologie,” vertelt Vingerhoets. “Ons onderzoek is een nieuwe bijdrage aan die ontwikkeling.”

_Advertentie.