Recensie: welkom in het paradijs
Welkom in het Paradijs, het nieuwste boek van UvT-medewerker Tineke Bennema is uit. Univers recenseerde het.
Oorlogen en conflicten heb je overal, van de Centraal-Afrikaanse Republiek tot aan de Krim. De ene oorlog, doet je echter meer dan de andere. Hoe verder weg, des te oninteressanter voor de doelgroep, luidt een bekend journalistiek adagium. Waarom het conflict tussen Israël en Palestina, toch maar 3000 kilometer weg, me dan eigenlijk weinig interesseert? Misschien omdat het geruzie te lang duurt. Al ruim vijftig jaar steggelen de twee landen met elkaar. Waar ze over ruziën, weet een deel van de bewoners niet eens meer, ze weten alleen dat de ander de vijand is. Landjepik, daar gaat het over, maar nog meer over de haat voor de buurman die anders is.
Waarom dan toch ‘Welkom in het Paradijs’ lezen? Omdat het geschreven is door Tineke Bennema, in het dagelijks leven wetenschapsredacteur en woordvoerder van de universiteit. Tussen 1994 en 2002 woonde ze met haar Palestijnse man in een dorpje tussen Ramallah en Jeruzalem op de Westelijke Jordaanoever. In haar nieuwste verhalenbundel beschrijft Bennema op lichtvoetige wijze het Palestijnse leven. “In deze verhalen heeft mijn fantasie de Palestijnse wereld geschaakt en zijn ze er samen mee vandoor gegaan. Denk niet dat de verhalen echt zijn gebeurd. Maar twijfel er ook niet aan dat veel ervan de werkelijkheid benadert,” aldus het voorwoord. In twaalf korte verhalen van wisselende omvang neemt ze de lezer mee naar een land zonder absolute vrijheid. Waar een boer zijn varkens moet doden omdat ze onrein zijn, waar mensen hun geboortedorp zijn ontvlucht omdat het joodse leger oprukte naar het westen en waar bijgeloof (onder meer in djinns) een grote rol speelt.
Het boek van Bennema gaat niet over een oorlog of bezetting. Bloederig of gruwelijk wordt het nooit. Het boek gaat over het dagelijkse leven van een volk dat onder bezetting leeft. Met problemen, maar ook met geluk en liefde, zelfs midden in het vluchtelingenkamp. Tussen de regels door, sijpelt de mening van de auteur over het conflict wel door, bijvoorbeeld als familie van één van de karakters wordt gearresteerd omdat hij stenen gooide. Ze vertelt hoe lastig het is om van de Westelijke Jordaanoever in de hoofdstad te komen, slalommend tussen checkpoints door, ze vertelt over het leven in de gevangenis.
Na het lezen van het boek begrijp je eigenlijk nog steeds niet veel van het conflict in het Midden-Oosten. De achtergrond van de oorlog wordt niet belicht. De slachtoffers die dagelijks vallen krijgen echter wel een gezicht. Van nummers, gestorven bij weer een nieuwe bomaanslag, tot mensen van vlees en bloed.
‘Welkom in het Paradijs’ is zeker niet het beste fictionele boek dat ooit geschreven is over oorlog. Sommige verhalen hebben geen duidelijke clou en droge observaties wisselen af met sensuele alinea’s. De schrijfstijl is even wennen maar de korte hoofdstukken lezen wel lekker weg. Voor in het zonnetje is het een prima middagbesteding, een bestseller zal het niet worden, zo denken we.
Welkom in het Paradijs, 14,95 euro. Uitgeverij Jurgen Maas. ISBN 9789491921018.
