‘Instellingsaccreditatie verhoogt regeldruk juist’
Universiteiten willen zich graag zoveel mogelijk bezighouden met onderwijs en onderzoek. In de praktijk zijn ze uren bezig met onderwijsaccreditaties en visitatiecommissies. Het is niet verkeerd dat de overheid wil controleren wat de universiteiten met het overheidsgeld doen, maar de controledrang is uit de hand gelopen, klagen bestuurders. De manier waarop het toezicht georganiseerd werd, werd daarom herzien. Zonder het gewenste resultaat, menen Rector Magnificus Philip Eijlander en Kamerlid Paul van Meenen (D66) nu.
Ruim een jaar geleden ging de vlag uit bij Tilburg University. De universiteit had van de Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) een positieve beoordeling heeft gekregen voor de instellingstoets kwaliteitszorg. Door deze instellingsaccreditatie zou de kwaliteit van de afzonderlijke opleidingen via een lichtere toets getoetst worden dan voorheen. Een jaar later klinkt in de wandelgangen van TiU (onder meer bij de opleidingscommissies) vooral onvrede door. De regeldruk zou niet verminderd zijn en de papierstapel is nog net zo hoog.
Tijdens een debat met de vaste Kamercommissie Onderwijs van de Tweede Kamer constateerde ook D66-Kamerlid Paul van Meenen dat er geen verbetering zichtbaar is. Sterker nog, de papierstapel is nog dikker geworden: “De regeldruk is door de komst van de instellingsaccreditatie juist toegenomen en niet afgenomen.”
In een toelichting aan Univers zegt Van Meenen: “Ik ben bij verschillende hogescholen en universiteiten geweest. Onder meer in Tilburg waar ik de toren van toezicht op de kamer van de rector heb gezien. De instellingsaccreditatie is in het leven geroepen met het idee dat de opleidingsaccreditatie verlicht kon worden. Ik heb niemand gesproken die dat zo ervaart. Mijn eigen vrouw werkt als directeur bij een hogeschool, van haar hoor ik ook geen positieve verhalen.”
Desgevraagd laat ook rector magnificus Philip Eijlander weten dat het tegenvalt. “Onze ervaring tot nu toe is niet dat de lastendruk is afgenomen. De opleidingsaccreditaties zijn niet minder intensief en bewerkelijk dan voorheen. De oorzaak zou kunnen zijn dat de commissie toch willen beoordelen hoe het werkt bij de opleidingen, ongeacht de resultaten van de instellingsaccreditatie.”
In een reactie zegt NVAO-woordvoerder IJda van den Hout zich niet in de klachten te herkennen. “De opleidingstoets is bij hogescholen en universiteiten met een instellingsaccreditatie echt lichter geworden. Instellingsbrede zaken worden niet meer getoetst. Universiteiten hoeven minder bewijzen in te sturen. Als de NVAO nog steeds hetzelfde vraagt, horen we dat graag van de rector. Anders is het stemmingmakerij. Opleidingen willen graag van de opleidingsaccreditatie af, universiteiten kunnen er belang bij hebben dit zo te zeggen.”
Het probleem ligt volgens Van den Hout onder meer bij de universiteiten zelf. “Instellingen blijven volledige bewijzen aanleveren, Wij vragen om specifieke gegevens, in de beoordelingskaders staat wat nodig is. Meer hoeven ze niet aan te leveren.”
Ook zou er sprake zijn van een gevoelsmatige gestegen regeldruk. Van den Hout: “Een deel van de bewijslast hoeft bij de opleidingsaccreditatie niet meer overlegd te worden. Maar de opleidingen worden nog steeds getoetst, je moet dus nog steeds informatie leveren. Tegelijkertijd is de hele instelling getoetst. Dat kwam er bovenop en kan nu tot een gevoel van verhoogde regeldruk leiden. We vinden het vervelend dat het zo uitpakt, maar het is dus niet juist. Er is misschien wel sprake van een verhoogde regeldruk, maar die zit niet bij ons, maar bij andere zaken, bijvoorbeeld de prestatieafspraken. Er is een werkgroep opgericht van NVAO, VSNU, Onderwijsinspectie en Ministerie die gaat kijken waar de knelpunten zitten. In 2017 moet er een nieuw accreditatiestelsel komen. De bevindingen van de werkgroep nemen we dan mee.”
Paul van Meenen in een reactie: “Er is nog steeds een enorme hoeveelheid papierwerk die moet worden overlegd. De NVAO kan dit wel stemmingmakerij noemen, maar als er ergens in Nederland ook maar een opleiding is waar de bestuurders daadwerkelijk verlichting ervaren hoor ik het graag. De instellingsaccreditatie is behoorlijk zwaar, daar moet echt iets tegenover staan.”
