‘Europa in kerncurriculum’

Iedere TiU-student zou cursussen over Europa moeten volgen, die nu nog alleen voor extra getalenteerde studenten zijn. Dat zegt Paul Scheffer, hoogleraar Europese Studies, in het komende nummer van Univers Magazine. Univers interviewde hem in de aanloop naar de verkiezingen voor het Europarlement.

Scheffer is verbonden aan het honours program ‘Discourses on Europa’, dat getalenteerde studenten in de avonduren kunnen volgen. “Dan zijn veel studenten hartstikke moe”, zegt Scheffer. Met een plek in het reguliere programma zou de universiteit zich kunnen onderscheiden. Het zou passen bij Tilburg University als mens- en maatschappijuniversiteit. Maar Scheffer hoort om zich heen dat dat op weerstand zou stuiten. “Faculteiten ervaren het als concurrentie – zo wordt me verteld – omdat ze studiepunten moeten afstaan.”

De hoogleraar en publicist zou ook graag een Tilburgs instituut voor Europese Studies zien, waar onderzoekers van verschillende faculteiten hun krachten bundelen. “Dat kan in een hele lichte structuur, zonder overhead”, zegt Scheffer. “Met tien of vijftien hoogleraren, zoals Hirsch-Ballin en Eijffinger.” Volgens hem is er veel kennis over Europa, maar is die teveel versplinterd over de faculteiten. “Het leuke aan de Tilburgse universiteit is dat iedereen kan begrijpen wat een ander doet, omdat de traditionele deling tussen de mens- en maatschappijwetenschappen en de natuurwetenschappen hier niet aanwezig is. Met meer kruisbestuiving kun je dat beter benutten”, denkt Scheffer.

Of het van zo’n instituut komt, is de vraag. Op dit moment krijgt het honours program niet de prioriteit die het verdient, vindt Scheffer. “Ik krijg te horen dat het – vanwege copyrights – moeilijk is om een reader te laten drukken. Dat is jammer: ik vind dat de universiteit erin moet investeren en een royaal gebaar moet maken rond zo’n honors program.”

Scheffer vindt het onterecht dat waarschijnlijk opnieuw minder mensen naar de stembus gaan voor de Europese verkiezingen op 22 mei. “Dit zijn de eerste rechtstreekse Europese verkiezingen die er werkelijk toe doen”, zegt hij. “Het is de eerste keer na de eurocrisis dat mensen zich kunnen uitspreken.”

Hij noemt de verwachtte winst bij eurosceptische partijen zoals de Nederlandse PVV, het Franse Front National en de Britse Ukip ‘een historische doorbraak’. “Ik ben kritisch over de programma’s van die partijen. Maar de legitimiteit van het Europees parlement wordt sterker als deze stroming vertegenwoordigd is”, zegt hij. Vroeger speelde het debat in Europa zich voornamelijk af tussen pro-Europese partijen. De hoogleraar ergert zich aan voorstanders van Europa die zichzelf als ‘rationeler’ zien dan tegenstanders. “Mijn uitgangspunt is dat de rationaliteit aan beide kanten ligt. En het onderbuikgevoel ook.”

Scheffer begrijpt wel waarom de nationalistische partijen groeien. “Acht op de tien Fransen woont in de regio waar ze geboren zijn. Mensen zijn veel minder kosmopolitisch dan we denken. Een deel van de burgers ervaart de uitbreiding van de EU, zowel qua bevoegdheden als qua grondgebied, niet als een toename van veiligheid. Ze voelen zich sociaal en cultureel bedreigd. Deze partijen springen daarop in.”