Sociaal leenstelsel vergroot de kloof tussen alfa en bèta

‘Studeren blijft de beste investering in jezelf.’ VVD-kamerlid Pieter Duisenberg bleef het maar herhalen tijdens het debat over het sociaal leenstelsel dat gisteren plaatsvond. Komt nog bij dat het geld dat de overheid bespaart met het sociaal leenstelsel rechtstreeks in het hoger onderwijs wordt gepompt. De overheid gaat dus meer investeren in onderwijs en onderzoek, waardoor de investering van de student in zijn studie meer waard wordt. Tenminste, dat is het idee.

Want zullen alle studenten evenveel profiteren van die extra investering? Waar het geld precies naartoe gaat, blijft tot nu toe vaag. Maar het zou niet verbazen als vooral de technische studies ervan gaan profiteren. Wat dat betreft is de discussie over compensatie voor tweejarige masters een veeg voorteken. Met de komst van het sociaal leenstelsel krijgen studenten die een tweejarige master willen volgen het financieel extra zwaar, dus pleiten sommigen ervoor dat zij een tegemoetkoming verdienen. Of die compensatie er komt is nog maar de vraag, maar als die er komt zal die alleen gelden voor technische masters.

Vreemd is dit niet. Door het topsectorenbeleid en de toenemende invloed van het bedrijfsleven op universiteiten, worden bètastudies steeds meer gestimuleerd ten koste van alfastudies. Het is de overwinning van het rendemenstdenken: een studie moet vooral aantoonbaar iets opleveren. Werk, economische groei, maatschappelijk nut. En het liefst zo snel mogelijk. Resultaat dat niet direct gemeten kan worden telt niet.

Bètastudies zouden meer renderen dan alfastudies en worden daarom extra gestimuleerd, door de overheid en door het bedrijfsleven. Deze week maakte Philips bijvoorbeeld bekend dat het dertig promotieplekken aan de Technische Universiteit van Eindhoven gaat financieren. Hier staat tegenover dat veel geesteswetenschappelijke studies juist geen idee meer hebben waar ze het geld vandaan moeten halen. De universiteiten van Utrecht en Groningen zagen zich de afgelopen tijd bijvoorbeeld genoodzaakt om verschillende kleine talenstudies op te heffen.

De kans is levensgroot dat de extra investering in onderzoek en onderwijs vooral richting de techniek gaan. Zo zal de kloof tussen alfastudies en bètastudies alleen maar groter worden. Ziedaar de uitkomst van het sociaal leenstelsel: alle studenten moeten extra investeren, maar niet alle studenten krijgen er evenveel voor terug.

_Advertentie.