Harde kritiek op NWO

‘Het wetenschapsbeleid is volledig ontspoord’, zegt hoogleraar Willem Trommel. De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) is te duur en wijst interessante doch risicovolle onderzoeksvoorstellen af, claimt hij in de Volkskrant. Het NWO reageert gebeten.

Met een bedrag van 625 miljoen euro financiert NWO zo’n 20 procent van het academisch onderzoek. Volgens Trommel ? hoogleraar Bestuurskunde aan de VU ? wordt er op drie manieren geld verspild. Onderzoekers zijn te veel tijd kwijt aan het schrijven van gedegen onderzoeksvoorstellen, waarvan vervolgens tachtig tot negentig procent wordt afgewezen. Ook is de NWO te duur, de organisatie heeft maar liefst 2700 fulltimers in dienst voor de verdeling van subsidiegeld. Frappant: al die expertise is blijkbaar niet genoeg. Een derde kostenpost zit in het inhuren van hoogopgeleide selecteurs van buiten.

Voorspelbaar
De NWO is geneigd sneller te kiezen voor onderzoek dat ‘voorspelbaar succesvol’ is, stelt Trommel. In principe geen probleem: de uitverkoren onderzoeken zijn van hoog niveau. Voor individuele wetenschappers kan het echter een stuk problematischer liggen. ‘Als de inhoudelijke kwaliteit onvoldoende onderscheid maakt tussen voorstellen, gaan andere criteria zwaarder wegen, waaronder eerder verworven beurzen’, schrijft de bestuurskundige. Dat is nadelig voor veelbelovende nieuwkomers. Daarom roept Willem Trommel de minister op om het beleid te wijzigen. “Halveer het NWO-budget en breng de andere helft terug naar de kenners die dagelijks in het veld actief zijn.” Daar werken de wetenschappers die oog hebben voor talent. “En erken dat tussen de beste voorstellen niet meer op rationele gronden valt te kiezen.” Een loting is dan eerlijker en goedkoper en sluit avontuurlijke voorstellen niet bij voorbaat buiten.

Reactie
NWO komt direct in verweer tegen Trommels felle brief. Bij onderzoeksprogramma’s voor jonge wetenschappers ontvangt 25 procent van de indieners subsidie; bij vrije onderzoeksvoorstellen is dit twintig procent. “De NWO ziet het ook als haar taak om te zorgen voor voldoende ruimte voor vrij en risicovol onderzoek”, verklaart de organisatie op NOS.nl. Wel erkent het instituut dat “financiële krapte” de reden is dat overtuigende onderzoeksvoorstellen worden afgewezen. Het financieringssysteem staat onder druk. Het instituut heeft het ministerie van OCW en de Vereniging van Universiteiten daarom gevraagd subsidies in kleinere stapjes te mogen uitbetalen in plaats van in één keer. Ook gaat NWO proberen meer geld bij het ministerie los te krijgen. Het instituut wil überhaupt toe naar een nieuwe strategie voor het financieren van wetenschappelijk onderzoek. Die moet volgend jaar klaar zijn.