Racistische Rechters?

U weet dit wellicht niet, maar de Socioloog des Vaderlands heeft een hartstochtelijke hekel aan peren. Een peer is gewoon een mislukt stuk fruit. Enerzijds wil het knapperig en fris zijn, anderzijds zacht en weeïg. Dat leidt tot verwarring als je je tanden erin zet – hard en zacht tegelijk, fris met een weeïge nasmaak. Een smeerboel in je mond. Gatver! Peren zijn gewoon niet te pruimen. Althans, dat vind ik.

Dat is dus mijn sterk negatieve vooroordeel jegens peren. Super handig trouwens, zo’n vooroordeel! Wat als ik ze niet had? Dan zou ik elke keer opnieuw peren proberen om erachter te komen dat het walgelijke dingen zijn. Dat schiet gewoon niet op. De functie van dit soort vooroordelen is dat ze het alledaagse leven makkelijker maken. In negatieve zin: Je weet wat je moet vermijden. En in positieve zin: Je weet wat je leuk vindt. Stel je voor dat je elke keer weer opnieuw moet bedenken wat de leidende waarden zijn waarmee je je kinderen opvoedt. Of dat je steeds weer opnieuw moet bepalen voor welk team je bent bij de eerstvolgende wedstrijd van het Nederlands elftal. Dodelijk vermoeiend zou dat zijn. Vooroordelen maken het leven simpel. En duidelijk. Het zijn standaardrecepten die je regelrecht een hoop beslis-ellende besparen. Maar let op hè, niet altijd zijn vooroordelen goed!

Zo werd vanochtend in de nationale media bericht over een onderzoek dat werd verricht in opdracht van de Raad voor de Rechtspraak. Hieruit bleek dat een allochtoon zwaarder wordt gestraft dan een autochtoon. Houd je dan rekening met verzwarende omstandigheden als het hebben van een crimineel verleden, dan verkleinen die verschillen. Maar ze verdwijnen niet. Een kwalijke zaak uiteraard als je er vanuit gaat dat rechters natuurlijk hun vooroordelen niet mogen meewegen in hun strafmaat. En daar lijkt het hier toch op. Volgens Frits Bakker, voorzitter van de raad voor de rechtspraak en vanochtend op de radio, betekende dit ‘absoluut niet’ dat rechters discrimineren. Meer onderzoek is volgens hem nodig om het resterende verschil weg te verklaren: Andere factoren moeten worden betrokken die mogelijk het verschil kunnen weg verklaren.

De socioloog des vaderlands is het uiteraard oneens met de voorzitter des Raads des Rechtspraaks. Ander discriminatie onderzoek slaagt er ook bijna nooit in om alle verschillen tussen mogelijk “gediscrimineerden” en “niet gediscrimineerden” weg te verklaren. En van het resterende verschil kan je onmogelijk weten of dit dan het resultaat is van discriminatie of van andere, nog onbekende en dus niet in het onderzoek betrokken, factoren. Gelukkig is het antwoord hierop simpel.

Doe experimenteel onderzoek naar discriminatie en vooroordelen onder rechters. Geïnspireerd door het recente experimentele discriminatie onderzoek van Dolfing en van Tubergen en door het “Cultural Cognition”-project van Yale-professor Dan Kahan. Zo kan je via experimenteel onderzoek zien dat rechters dezelfde rechtszaken afhankelijk hun vooroordelen radicaal anders zien. Ook als het gaat om gewichtige zaken als het recht blijkt dat immers zo te zijn. Niet alleen onder het grote publiek, of onder wetgevingsambtenaren, of onder beslisambtenaren in asielzaken, maar ook onder andere beslissers. Ook rechters ontsnappen hier wellicht maar moeilijk aan. Het is niet te hopen, maar wel te verwachten dat hun vooroordelen meespelen in hun beslissingen. Nu denk ik niet dat rechters net zo’n hekel aan allochtonen hebben als ik aan peren heb. Maar de conclusie dat rechters absoluut niet discrimineren is dus wat te voorbarig.

p.s. De Socioloog des Vaderlands is tegenwoordig ook op twitter (@DeSocioloog) en op Facebook (https://www.facebook.com/desocioloogdesvaderlands). Doe er je voordeel mee. Volg die socioloog!

PA

_Advertentie.