“Bonus- en risicocultuur gevolg van concurrentie tussen bankiers”

Buitensporige bonussen en het nemen van overmatig risico in de financiële sector zijn een gevolg van concurrentie op de arbeidsmarkt voor bankiers. Dat schrijft Anton van Boxtel in zijn proefschrift, dat hij op 16 maart verdedigt aan Tilburg University.

Dit verschijnsel maakt het juist lastig om niet-integer gedrag te bestrijden door middel van belastingen of bonusplafonds. Ingrijpen in de arbeidsmarkt kan wel een oplossing bieden. “Als bankiers minder gemakkelijk van werkgever kunnen wisselen, wordt het voor banken goedkoper om werknemers vast te houden. Dit leidt weer tot lagere bonussen en dus tot minder risico,” aldus de promovendus.

In de bestaande cultuur selecteren banken werknemers, maar kennen ze niet de kwaliteit van elke kandidaat. Daarom creëert de bank een beloningsstructuur die de beste potentiële bankiers aantrekt, maar de slechtere afschrikt. Dit kan alleen door een relatief laag basissalaris aan te bieden, met een bonussysteem voor goede prestaties. De betere bankiers voelen zich thuis in dit systeem.Bestraffen
Verder kan de bank slechte prestaties ‘bestraffen’, om het nemen van risico’s tegen te gaan. “Dit gebeurt door bijvoorbeeld helemaal geen bonus uit te betalen, door promotie te blokkeren of zelfs door ontslag. Echter: in de praktijk is de mate waarin een bank dit kan doen altijd beperkt,” legt Van Boxtel uit. De promovendus stuit uiteindelijk op een convexe beloningsstructuur, die vaak de kop op steekt. Hoge bonussen zijn gekoppeld aan een beperkte ‘bestraffingscultuur’: goede resultaten worden beter beloond, dan slechte worden bestraft. “Juist dat werkt het nemen van risico in de hand,” stelt Van Boxtel.

De mate waarin dit gebeurt is volgens Van Boxtel afhankelijk van de concurrentie op de arbeidsmarkt voor bankiers. Als deze heel intensief is, vergroot dit de marktwaarde van betere bankiers, en dus de hoogte van de bonussen en de neiging tot het nemen van risico.

Van Boxtel geeft een ‘voorzichtige aanbeveling’. Als het moeilijker wordt voor bankiers om van werkgever te wisselen, wordt het goedkoper voor banken om bankiers vast te houden. Dit kan leiden tot lagere bonussen, en vervolgens tot minder risicobereidheid.

Anton van Boxtel (1984) studeerde onder andere Financiële Wiskunde aan de École Polytechnique in Parijs. In 2011 startte hij met zijn promotieonderzoek in Tilburg. Hij verdedigt zijn proefschrift ‘Essays on Competition in Banking’ op maandag 16 maart om 16.15 uur in de aula van Tilburg University.