Lekker swipen voor de Provinciale Staten

Aan het lijstje “Interessante vragen die je als socioloog voor de voeten geworpen krijgt” kan ik er sinds vorige woensdag eentje aan toevoegen. Een journalist belde de Socioloog des Vaderlands op met de vraag “Kan je iets vertellen over Stemtinder?” We zijn mee met onze tijd, en dus vullen we een deel van onze winteravonden dus ook wel met een potje lekker swipen voor de televisie (’t is niet voor mij, maar voor de eenzaamheid; en ook een beetje voor jullie). Kom dus maar op met die vragen over Stemtinder!

stemtinder2

De journalist wou eerst en vooral weten of Stemtinder een invloed kan hebben op het kiesgedrag. Met andere woorden, is het zo dat mensen ook effectief op de partij gaan stemmen die Stemtinder hen na een rondje swipen opdringt? In dit opzicht lijkt Stemtinder eerder een flauwe Miss (m/v) verkiezing, gegoten in het format van het Kieskompas. Het Kieskompas, dat geleid wordt door VU-politicoloog André Krouwel, is wel vaker onderworpen aan onderzoek. Zo blijkt dat deze tool wel degelijk een invloed heeft op het stemgedrag, maar enkel en alleen als de uitverkoren partij al vooraf overwogen was. Voor de zwevende kiezer die dus twijfelt tussen enkele partijen kan een applicatie als het Kieskompas dus wel degelijk een richtinggevende invloed hebben. Maar het nadeel aan Stemtinder is dat je van de kandidaten die voorbij komen geen idee hebt met welke partij ze verbonden zijn. Ik weet dus niet op welke lijst Jolanda met de mooie blauwe ogen staat. Helaas …

De tweede vraag is eveneens relevant. Kan Stemtinder een invloed uitoefenen op de kiezersopkomst? Het mechanisme ligt voor de hand: Stemtinder bereikt veel mensen en kan zo de interesse in de politiek aanwakkeren. Op die manier zouden zij dus ook meer geneigd kunnen zijn om te gaan stemmen. Toch zijn er twee belangrijke kanttekeningen. Om te beginnen zijn de Provinciale Staten en – godbetert – het Waterschap zgn. ‘second order’-verkiezingen. Omdat de Provinciale Staten nu eenmaal minder over beleid gaat dat er echt toe doet gaat de opkomst sowieso een pak lager liggen dan bij de Tweede Kamerverkiezingen. Effect van Stemtinder op de kiesopkomst meten is ook niet evident: een mogelijkheid is om in een representatief onderzoekje een retrospectieve vraag toe te voegen naar het gebruik van Stemtinder, en of dit je overhaald heeft te gaan stemmen.

Maar dan blijf je met de andere kanttekening – causaliteit! Leidt Stemtinder tot meer interesse in de verkiezingen, of gaan mensen die al interesse hebben in de politiek juist lekker gezellig swipen? In wetenschappelijke termen noemen we dit vertekening door zelfselectie: zij die al geïnteresseerd zijn in politiek komen gemakkelijker terecht op applicaties zoals het Kieskompas en Stemtinder, waardoor er dus geen effect van iets als Stemtinder op politieke interesse waar te nemen valt. Trouwens, de ideale manier om dit op te vangen is een experimentje. Een gerandomiseerd groepje stel laat je voor de verkiezingen wat Stemtinder spelen, een gelijkaardig gerandomiseerd groepje laat je wat Tinderen (ah ja, als je een controlegroep creëert, dan doe je het wel goed e). Vervolgens ga je na of het groepje Stemtinder systematisch meer is gaan stemmen dan het groepje Tinder (want door de hele randomisatie ga je ervan uit dat er oorspronkelijk evenveel politiek geïnteresseerden in beide groepjes zijn). En natuurlijk ook of het groepje Tinders vaker van de grond is gegaan dan het groepje Stemtinders.

StemTinder

Moest de Socioloog des Vaderlands trouwens gaan stemmen morgen (*), ie had waarschijnlijk het bolletje achter Hans rood gekleurd. Want aan deze foto te zien houdt Hans, net als de Socioloog des Vaderlands, blijkbaar wel van een potje karaoke! Bij deze wil de Socioloog des Vaderlands ook de studenten sociologie die deelnemen aan de verkiezingen vandaag – en zo zijn er wel een aantal – alvast veel succes toewensen!

TR

(*) Voor zij die nog niet volledig op de hoogte zijn: 50% van de Socioloog des Vaderlands heeft de Belgische nationaliteit. Dit betekent dat hij geen stempas heeft gekregen voor de verkiezingen van de Provinciale Staten, maar wel eentje voor het Waterschap! En na deze korte crash course into het Waterschap is mij dan ook niet echt duidelijk wat het Waterschap voor mij kan betekenen.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.