Tilburgse hoogleraar had goed contact met Nobelprijswinnaar Nash

De Amerikaanse wiskundige John Nash overleed onlangs bij een auto-ongeluk. Hij werd in de film A Beautiful Mind vertolkt door Russell Crowe. Nu blijkt dat de schizofrene Nobelprijswinnaar vroeger bevriend was met Eric van Damme, hoogleraar economie aan Tilburg University. “Gewone mensen praten over koetjes en kalfjes om het gesprek gaande te houden. Hij deed dat niet.”De Tilburgse hoogleraar vertelt in geuren en kleuren over hem: “Ik heb geen papers met hem geschreven, maar ik kende hem vrij goed. In 1994 mocht hij de Nobelprijs in ontvangst nemen. Hij was op dat moment herstellende van schizofrenie. Nash was dus niet in staat om een presentatie te houden. Toen heeft de organisatie twee andere mensen uitgenodigd om een voordracht te geven, waaronder ik.”Eric van Damme heeft John Nash regelmatig ontmoet. Een keer of vijftien, op verschillende conferenties en festiviteiten. O, en hij heeft de Nobelprijswinnaar een rondleiding gegeven door Nederland, toen Nash op bezoek was in Rotterdam. “Ik heb hem een paar stukjes Nederland laten zien. Ik ben samen met Nash en zijn vrouw naar de molens van Kinderdijk gegaan. Ze vonden het heel apart om die te zien.”

“Ik ben samen met Nash en zijn vrouw naar de molens van Kinderdijk gegaan. Ze vonden het heel apart om die te zien”

Karakter
Van Damme heeft nooit iets gemerkt van de psychische aandoening van Nash. Ze hebben elkaar leren kennen toen hij weer redelijk was hersteld. “John was een heel rationele man. ‘Gewone’ mensen praten over koetjes en kalfjes om het gesprek gaande te houden. Hij deed dat niet. Alles wat je zei, nam hij letterlijk op. En als je verhaal niet logisch was, dan maakte hij daar een opmerking over. Hij wilde wel praten, maar puur om informatie over te dragen, meer niet. Zo efficiënt mogelijk.” Volgens de Tilburgse hoogleraar maakte Nash daardoor een kille indruk: “De emotie ontbrak. Haast tegen het autistische aan.”

“Een van zijn karaktereigenschappen was dat hij overal tegen in ging”, vertelt hoogleraar Van Damme. “Als mensen dachten dat een probleem niet oplosbaar was, dan liet hij zien dat het wél kon.” Dat bracht hem ver: in zijn gloriedagen bedacht hij het Nash-evenwicht. Rond zijn dertigste verschenen de eerste tekenen van schizofrenie. Dat zwakte de scherpte van zijn geest af. “Daarna heeft hij nog wat papers geschreven, maar die zijn niet meer van de beste kwaliteit.”

“Als mensen dachten dat een probleem niet oplosbaar was, dan liet hij zien dat het wél kon”

Van Damme: “Nash was ook erg competitief ingesteld. Een van de dingen die hem het meeste vreugde gaf, was het aftroeven van John von Neumann. Die werd als een grote God gezien. Nash verbeterde zijn theorie en won de Nobelprijs, von Neumann niet.”

A Beautiful Mind
Het leven van John Nash is verfilmd. Russell Crowe vertolkte hem in de Oscarwinnende film A Beautiful Mind. Eric van Damme heeft de film gezien en prijst de acteur. “Crowe heeft het goed gedaan. Maar het verhaal wijkt hier en daar af van het boek. Het eindigt heel romantisch, dat is Hollywoodstijl.” Volgens Van Damme zit er ook een fout in de film. “Aan de hand van een scène waarin jongens een aantal meisjes versieren, wordt het evenwichtsbegrip uitgelegd. Dat komt niet goed uit de verf. Maar dit illustreert dan ook hoe moeilijk die theorie is.”

Taxi
Van Damme had gemengde gevoelens toen hij hoorde dat John Nash was verongelukt. “Aan de ene kant is het natuurlijk naar, aan de andere kant is 86 jaar een mooie leeftijd.” De Amerikaanse wiskundige werd uit de taxi geslingerd toen de chauffeur wilde inhalen. Ook zijn vrouw Alicia kwam om het leven. Nash had zijn gordel niet om: “Dat had mij ook kunnen gebeuren.”

_Advertentie.