Darwinism is a Nihilism
Nieuw In Univers: de Masterscriptie. Ieder nummer bespreken we een pareltje van een masterscriptie. Die plaatsen we door op de website. In nummer 2: Rob van de Ven over de consequenties van Darwin voor de filosofie.
De complexe denk- en mensbeelden die filosofen voortbrengen zijn meestal gebaseerd op achterhaalde aannames, stelt Rob van de Ven. Filosofen die Darwin serieus nemen, weten dat. Maar ze doen er niets mee.
Rob las tijdens zijn studie veel filosofische werken. Daarin stond steeds weer dat de mens een bijzondere plaats inneemt in de wereld. Filosofen vooronderstellen veelal dat de mens een redelijk dier is. Met een vrije wil, en een cultuur waarmee hij de natuur ontstijgt. Maar als je Darwin goed leest, stelt Rob in zijn prikkelende scriptie, dan kun je dit metafysische mensbeeld niet langer serieus nemen.
“De filosofie gaat door alsof Darwin nooit geleefd heeft. Terwijl Darwin heeft laten zien dat de mens tot de natuur behoort, die onverschillig is en zich dus niets van ons aantrekt. Net als dieren en planten maakt de mens deel uit van een continu veranderende stroom, die geen enkele vooruitgang kent. Sommige soorten overleven, anderen niet. De mens is niet bijzonder. Redelijkheid, vrije wil, moraal – het strookt allemaal niet met de werkelijkheid.”
De mens is dus niet zo uniek als altijd gedacht werd. Alle strikte scheidslijnen die filosofen traditioneel aanbrachten, zakken door toedoen van Darwin in elkaar. “Een filosoof kan zeggen dat nadenken of samenwerken typisch menselijk is. Maar er zal altijd een bioloog opstaan die zegt: dat kan een dier of plant ook.”
Wat filosofen moeten doen? “Nadenken over wat de mens is, en dat durven te ervaren. Als je dat niet doet, blijf je luchtkastelen bouwen die nergens op gebaseerd zijn. Een nihilistisch verhaal, want wat is dan nog het fundament voor moraal en recht? Maar dat is nu eenmaal de implicatie van Darwins werk.”
Cijfer: 8
De scriptie (pdf)
//
Uit Univers no. 2. Heb jij ook een masterscriptie geschreven die je onder de aandacht wil brengen? Mail je (verwachte) afstudeerdatum en een korte omschrijving van je scriptie en bevindingen (max. 150 woorden) naar r.vaessen@uvt.nl. Geef daarin aan waarom iedereen over jouw bevindingen zou moeten lezen.
Advertentie.
